Пути повышения эффективности инвестиционной деятельности
Ushbu hujjat investitsiya loyihalarini baholash, moliyalashtirish manbalari, risklarni aniqlash va investitsiya faoliyatini yanada takomillashtirish bo'yicha yo'nalishlar haqida ma'lumot beradi. Unda investitsiyalar, turlari, samaradorlikni baholash usullari chuqur tahlil qilingan. Shuningdek, O'zbekiston Respublikasidagi investitsiya muhitining o'ziga xos xususiyatlari, tendensiyalari yoritilgan va investitsiya faoliyatini rivojlantirish bo'yicha amaliy takliflar berilgan.
Asosiy mavzular
- Investitsiyalar mohiyati va turlari: Investitsiyalar deganda pul mablag'lari, qimmatli qog'ozlar, mulkiy huquqlar va boshqa aktivlar tushuniladi. Ular kapital qo'yilmalar (asosiy vositalarga investitsiyalar) va portfel investitsiyalarga (moliyaviy aktivlarga) bo'linadi. Investitsiyalarning asosiy maqsadi – foyda olish yoki ijtimoiy-iqtisodiy samaraga erishishdir.
- Investitsiya loyihalarini baholash usullari: Loyihalarni baholashda oddiy (diskontlanmagan) va diskontlangan usullar qo'llaniladi. Oddiy usullarga – qoplash muddati va rentabellik normasi kiradi. Diskontlangan usullarga – sof hozirgi qiymat (NPV), rentabellik indeksi (PI) va ichki rentabellik normasi (IRR) kabilar tegishlidir. Har bir usulning o'z afzalliklari va kamchiliklari bor.
- Investitsiya risklari va ularni boshqarish: Investitsiya loyihalari turli xil risklarga duchor bo'lishi mumkin: moliyaviy, marketing, texnologik, siyosiy, yuridik va ekologik. Risklarni tahlil qilishda sezgirlikni tahlil qilish, stsenariy tahlili va Monte-Karlo simulyatsiyasi kabi usullar qo'llaniladi. Risklarni kamaytirish uchun sug'urta, zaxiralar yaratish va narxlarni indeksatsiya qilish kabi choralarni ko'rish mumkin.
- Investitsiya faoliyatini takomillashtirish yo'llari: Investitsiya faoliyatini takomillashtirish uchun quyidagi yo'nalishlarga e'tibor qaratish lozim: investitsiya muhitini yaxshilash, davlat tomonidan qo'llab-quvvatlash, investitsiya risklarini minimallashtirish, innovatsion texnologiyalarni joriy etish, malakali kadrlar tayyorlash va marketing tadqiqotlarini o'tkazish.
- O'zbekistonda investitsiya muhiti: O'zbekiston investitsiya muhiti iqtisodiy va siyosiy barqarorlik, qulay qonunchilik, soliq imtiyozlari va erkin iqtisodiy zonalar mavjudligi bilan tavsiflanadi. Xorijiy investorlarni jalb qilish uchun qulay sharoitlar yaratilgan va investitsiya faoliyatini qo'llab-quvvatlash bo'yicha davlat dasturlari amalga oshirilmoqda.