Учебно-методическое пособие по экологии
Ushbu kitobda ekologiya, biosfera va atrof-muhitni muhofaza qilish masalalari laboratoriya mashg‘ulotlari orqali ochib berilgan. Unda ekologik omillar, ularning ta’siri, biosferaning tuzilishi, suv va karbonat angidridning aylanishi kabi asosiy mavzular qamrab olingan. Kitob, shuningdek, ifloslanish, uning turlari va manbalari, qizil kitobga kiritilgan o‘simlik va hayvonot dunyosi, Aral muammosi, ekologik ekspertiza va monitoring kabi amaliy ahamiyatga molik masalalarga ham e’tibor qaratadi.
Asosiy mavzular
- Ekologik omillar va ularning ta'siri: Ekologik omillarning ta'rifi, tasnifi va tirik organizmlarga adaptatsiya mexanizmlari.
- Biosferaning qonuniyatlari: Biosferaning tuzilishi, asosiy komponentlari, moddalar almashinuvi va energiya aylanishi.
- Ekologik muammolar: Global, mintaqaviy va lokal ekologik muammolar, ularning sabablari va oqibatlari. O‘zbekistondagi ekologik holat.
- Inson ekologiyasi: Insonning atrof-muhitga ta’siri, demografik muammolar, oziq-ovqat manbalari va kelajak istiqbollari.
- Ekosistemalar: Ekosistemalarning turlari, tuzilishi, o‘zgaruvchanligi va turg‘unligi. Suktsessiya va dinamika.
- Populyatsiyalar: Populyatsiyalarning turlari, tuzilishi, dinamikasi va ekologik ahamiyati.
- Biosferaning tuzilishi: Biosferaning asosiy qismlari, geografik qobiqlar, insonning faoliyati va ta'siri.
- Suv va uglerod aylanishi: Tabiatda suv va uglerodning aylanish jarayonlari, ularning ekologik ahamiyati.
- Suvning xususiyatlari: Suvning organoleptik va fizik xususiyatlari, ichimlik suvga qo‘yiladigan gigienik talablar.
- Suvni tozalash usullari: Suvni tozalash va yaxshilash usullari, texnologiyalari.
- Atmosferani ifloslantiruvchi omillar: Atmosferani ifloslantiruvchi manbalar, gazlar, changlar va ularning ta'siri.
- Tuproqning roli: Tuproqning hayotdagi ahamiyati, ifloslanish manbalari va gigienik xususiyatlari.
- Zaharli kimyoviy moddalar: Zaharli kimyoviy moddalarning atrof-muhitga ta'siri, organizmga ta'siri va ularni aniqlash usullari.
- O'simlik resurslari: O'simlik resurslaridan oqilona foydalanish, muhofaza qilish va kamyob turlari.
- Hayvonot olami: Hayvonot olamini muhofaza qilish, kamyob turlari va ularni saqlab qolish chora-tadbirlari.
- Aral muammosi: Aral dengizining qurishi, ekologik oqibatlari va uni bartaraf etish yo'llari.
- Ekologik ekspertiza: Ekologik ekspertiza va monitoring, ularning ahamiyati va turlari.