Проблема Арала и приаралья
Ushbu kitob O'zbekistonda meliorativ suv xo'jaligi qurilishining dolzarb masalalarini, ayniqsa, sug'oriladigan yerlardagi ekologik sharoitning yomonlashishi bilan bog'liq muammolarni keng muhokama qiladi. Unda Orol dengizining qurishi, Orolbo'yining cho'llanishi, daryolar o'zanlarining yo'qolishi, suv omborlari zonasida yerlarning suv ostida qolishi, sug'orish suvlarining sifati yomonlashuvi kabi ekologik muammolar tahlil etiladi. Kitobda melioratsiya tarixiga murojaat qilinib, sug'orishning salbiy oqibatlari, xalqaro tajriba va kelajakdagi xatolarni oldini olish yo'llari ko'rsatilgan. Orol dengizi muammosini hal qilish yo'llari, suvni tejash texnologiyalari, suv resurslaridan oqilona foydalanish sxemalarini ishlab chiqish va mintaqaning ekologik barqarorligini ta'minlash masalalari ko'rib chiqiladi.
Asosiy mavzular
- Meliorativ qurilishning ekologik oqibatlari: Sug'orish tizimlarining noto'g'ri loyihalashtirilishi, suvdan ortiqcha foydalanish, gidrotexnik inshootlarning sifatsizligi, yerlarning sho'rlanishi va botqoqlanishi, Orol dengizining qurishi kabi muammolar.
- Orol dengizi muammosi: Dengiz sathining pasayishi, Orolbo'yining cho'llanishi, mintaqa iqlimining o'zgarishi, aholi salomatligining yomonlashuvi va bioxilma-xillikning yo'qolishi.
- Suv resurslaridan oqilona foydalanish: Suvni tejash texnologiyalarini joriy etish, sug'orish usullarini takomillashtirish, suv hisobini yuritish va suv resurslarini boshqarishning samarali usullarini ishlab chiqish.
- Orol dengizi muammosini hal qilish yo'llari: Daryo oqimini tartibga solish, suv omborlarini to'ldirish, suvni tejash texnologiyalarini joriy etish, melioratsiya tizimlarini rekonstruksiya qilish va mintaqaning ekologik barqarorligini ta'minlash.
- O'tmishdagi sug'orishning saboqlari: Qadim zamonlardan beri odamlar sug'orish tizimlaridan foydalanish tajribasiga ega. Shu bilan birga, noto'g'ri sug'orish yerlarning degradatsiyasi va cho'llanishga olib kelishi mumkin. O'tmishdagi xatolardan saboq olish va kelajakda ularni takrorlamaslik juda muhimdir.