Ўзбекистон тарихи фанидан битирувчи талабалар учун шархлов маърузалари бўйича
Ushbu kitobda O'zbekistonning boy tarixi, madaniyati va davlatchiligi shakllanishi bosqichma-bosqich yoritilgan. Unda qadim davrlardan to mustaqillik erishilgunga qadar bo'lgan davr, xususan, So'g'd, Kushon, Turk xoqonligi, Amir Temur va Temuriylar davri, shuningdek, o'zbek xonliklarining Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olinishi va mustamlakachilik siyosati, milliy ozodlik harakati va jadidchilik kabi muhim mavzular qamrab olingan. Asosiy e'tibor xalqning etnik shakllanishi, davlatchilik an'analari, ma'naviy yuksalishi va milliy o'zlikni anglash masalalariga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- O'zbekiston tarixining predmeti va o'rganish obyekti: Fanning vazifalari, o'rganish predmeti, manbalari, metodologik asoslari va dolzarb muammolari belgilab berilgan. Tarixni o'rganishda xolislik, ilmiylik va haqqoniylik tamoyillari muhimligi ta'kidlangan.
- Markaziy Osiyo jahon sivilizatsiyasining ajralmas qismi: Markaziy Osiyoning jahon sivilizatsiyasidagi o'rni, ibtidoiy jamiyat tuzumi, bronza va temir davri yutuqlari, ilk davlatlar va diniy e'tiqodlar, shuningdek, "Avesto" kitobi haqida ma'lumotlar berilgan.
- O'zbek davlatchiligining shakllanishi va dastlabki taraqqiyot bosqichlari: Ilk davlat uyushmalarining paydo bo'lishi, Kushon davlati, Turk xoqonligi davridagi Markaziy Osiyo, IX-XII asrlarda tashkil topgan markazlashgan davlatlar va ularning siyosiy-iqtisodiy hayoti tahlil qilingan.
- O'zbek xalqining etnik shakllanishi: O'zbek xalqining shakllanish bosqichlari, qadim zamonlardan to XIX asrgacha bo'lgan davr, turkiy qabilalarning roli, milliy va madaniy o'ziga xosliklar yoritilgan.
- Buyuk Ipak Yo'li: Buyuk Ipak Yo'lining paydo bo'lishi, rivojlanishi, tarmoqlari, iqtisodiy va madaniy ahamiyati, Amir Temur davrida yo'lning roli va ahamiyati ochib berilgan.
- Mo'g'ullar istilosi va unga qarshi kurash: Mo'g'ullar istilosining sabablari, oqibatlari, Jaloliddin Manguberdi boshchiligidagi xalq ozodlik harakati, Chag'atoy ulusidagi ijtimoiy-siyosiy vaziyat va bu davr madaniyati ko'rsatilgan.
- O'zbek xonliklarining tashkil topishi: XV-XVI asrlarda O'zbekiston hududida yuzaga kelgan xonliklar (Buxoro, Xiva, Qo'qon)ning siyosiy, iqtisodiy va madaniy hayoti, o'zaro munosabatlari va qo'shni davlatlar bilan aloqalari tahlil qilingan.
- Rossiya imperiyasi mustamlakachiligi davri: Rossiyaning O'rta Osiyoni bosib olishi, mustamlakachilik siyosati, milliy ozodlik harakati, jadidchilik, ruslashtirish siyosati va uning oqibatlari bayon etilgan.
- Turkistonda sovet hokimiyatining o'rnatilishi: Sovet hokimiyatining o'rnatilishi, milliy davlatchilikning tugatilishi, ijtimoiy-siyosiy va madaniy o'zgarishlar, qatag'on siyosati, istiqlolchilik harakati, sovetlashtirish siyosati va uning oqibatlari batafsil tahlil qilingan.
- O'zbekistonda davlat mustaqilligining qo'lga kiritilishi: O'zbekistonning mustaqillikka erishish jarayoni, demokratik huquqiy davlat va fuqarolik jamiyati asoslarining barpo etilishi, iqtisodiy, siyosiy va ma'naviy-madaniy taraqqiyoti yoritilgan.