Учебно-методическое пособие по экологии
Ushbu kitob, O'zbekiston Respublikasi Sog'liqni saqlash vazirligi tomonidan nashr etilgan bo'lib, Toshkent Farmatsevtika institutining «Ekologiya va mikrobiologiya» kafedrasi tomonidan tayyorlangan. Qo'llanma ekologiya fanining asosiy tushunchalari, qonuniyatlari va muammolarini o'rganishga qaratilgan bo'lib, talabalarga amaliy mashg'ulotlar uchun qo'llanma sifatida xizmat qiladi. Unda ekologik omillar, biosfera, atrof-muhitni muhofaza qilish, Orol muammosi kabi global va mintaqaviy masalalar ko'rib chiqilgan. Kitob talabalarga ekologiya sohasida bilim olishlari va amaliy ko'nikmalarini rivojlantirishlari uchun zarur bo'lgan ma'lumotlarni o'z ichiga oladi.
Asosiy mavzular
- Ekologik omillar va ularning tasnifi: Abiotik, biotik va antropogen omillar, ularning organizmlarga ta'siri, moslashuv (adaptatsiya) tushunchasi.
- Ekologik qonuniyatlar: Optimum qonuni, tolerantlik chegarasi, limitlovchi omillar, ularning biosferadagi ahamiyati.
- Ekologik muammolar: Global, mintaqaviy va lokal ekologik muammolar, ularning sabablari va oqibatlari, O'zbekistondagi ekologik vaziyat.
- Inson ekologiyasi: Insonning biosferaga ta'siri, demografik omillar, atrof-muhitning inson salomatligiga ta'siri.
- Ekosistemalar: Ekosistema tushunchasi, biotsenoz, trofik darajalar, ekosistemalarning barqarorligi va o'zgaruvchanligi, suktsessiya.
- Populyatsiyalar: Populyatsiya tushunchasi, populyatsiya strukturasi, populyatsiyalarning dinamikasi.
- Biosfera: Biosfera tushunchasi, biosferaning tuzilishi, moddalar aylanishi, insonning biosferaga ta'siri.
- Suv va uglerodning tabiatdagi aylanishi: Suv aylanishi, uglerod aylanishi, ularning biosferadagi ahamiyati.
- Atrof-muhitning ifloslanishi: Atmosfera, suv va tuproqning ifloslanishi, ifloslanish manbalari, ifloslanishning oqibatlari.
- Orol muammosi: Orol dengizining qurishi, Orolning mintaqa ekologiyasiga ta'siri, Orol muammosini hal etish yo'llari.
- Atrof-muhit monitoringi va ekologik ekspertiza: Ekologik monitoringning maqsadi va vazifalari, monitoring turlari, ekologik ekspertizaning ahamiyati.
- O'simliklar va hayvonot dunyosini muhofaza qilish: O'zbekiston Qizil kitobi, yo'qolib borayotgan o'simliklar va hayvonlar, ularni muhofaza qilish choralari.