Немис ва она тили қиёсий типологияси
Ushbu kitob nemis tili va ona tili o'rtasidagi qiyosiy tipologiyaga bag'ishlangan bo'lib, unda nemis tilini o'rganuvchilar uchun nazariy va amaliy bilimlarni berish maqsadida ma'ruzalar matni keltirilgan. Kitobda tillarni tipologik klassifikatsiyalash, qiyosiy tahlil qilish, interferensiya hodisalari, grammatik kategoriyalar (ot, son, sifat), fe'l sistemasi, gap tuzilishi va bog'lanish usullari kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, kitobda nemis va rus tillarining qiyosiy tahlili ham o'rin olgan.
Asosiy mavzular
- Tillarni tipologik klassifikatsiyasi: Ushbu mavzu tillarni tuzilishiga ko'ra guruhlash, izolyatsiya, aglutinatsiya, fleksiya, inkorporatsiya kabi tillarning asosiy tiplarini aniqlash va ularning xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan.
- Qiyosiy tipologiya: Turli tillar o'rtasidagi o'xshashlik va farqlarni aniqlash, tillarning strukturaviy xususiyatlarini qiyoslash, umumiy va xususiy jihatlarni ajratib ko'rsatish orqali tillarni o'rganishning usullari va vazifalari.
- Interferensiya: Ikki til tizimi o'rtasidagi o'zaro ta'sir, ona tili ta'sirida xorijiy tilning buzilishi, fonetik, grammatik va leksik darajalarda interferensiya namoyon bo'lishi va ularni bartaraf etish yo'llari.
- Grammatik kategoriyalar: Ot, son, sifat kabi so'z turkumlarining grammatik xususiyatlari, ularning nemis va rus tillaridagi o'xshashlik va farqlari, kelishiklar, sonlar, jinslar va ularning ifodalanish usullari.
- Fe'l sistemasi: Nemis va rus tillaridagi fe'llarning tuzilishi, zamonlar, mayllar, nisbatlar, fe'lning shaxslar va sonlar bilan moslashuvi, fe'l birikmalari va ularning ishlatilish xususiyatlari.
- Gap tuzilishi: Gapning asosiy elementlari, so'z birikmalari, gap bo'laklarining joylashuvi, gapning strukturaviy va semantik xususiyatlari, bog'lovchi vositalar va ularning ishlatilish qoidalari.
- Matn sintaksisi: Qo'shma gaplar, ularning turlari, bog'lovchi vositalar, ergash gaplar, ularning vazifalari va tuzilishi, matnning yaxlitligini ta'minlovchi vositalar.