Qaraqalpaq tilindegi so’zlerdin’ morfemaliq qurilisi
Ushbu kitob qoraqalpoq tilshunosligiga bag'ishlangan bo'lib, so'z yasash va morfologiya sohalarini qamrab oladi. Unda morfema, morfemikaning o'rganish obyekti, morfemalar tuzilishi, turlari va o'zaro munosabatlari, so'zlarning morfemik tuzilishidagi tarixiy o'zgarishlar kabi masalalar yoritilgan. Kitobda nazariy ma'lumotlar, mashqlar, interaktiv mashqlar, test savollari va glossariy ham mavjud.
Asosiy mavzular
- So'zlarning morfemik tuzilishi: Morfema tushunchasi, morfemikaning o'rganish obyekti, so'zlarning morfemik tuzilishi, morfemalar turlari (tub, qo'shimcha), ularning vazifalari, morflar va allomorflar, morfemalar o'rtasidagi munosabatlar (omonimiya, sinonimiya, antonimiya).
- Qo'shimcha morfemalar: Qo'shimcha morfemalarning turlari (suffiks, prefiks, postfiks, fleksiya), ularning so'z tarkibidagi o'rni, vazifalari. Affiksoidlar haqida ma'lumot.
- So'z o'zgartuvchi morfemalar: So'z o'zgartuvchi morfemalar, ularning sintaktik vazifalari, so'zlarni boshqa so'zlar bilan bog'lanishiga yordam berishi (kelishik, egalik, ko'plik).
- So'zlarning morfemik tuzilishidagi tarixiy o'zgarishlar: Sin'ishiw (assimilyatsiya), jilisiw (qisqarish) va dekorrelyatsiya kabi morfemik o'zgarishlar, ularning sabablari va oqibatlari.
- So'zlarning asosi: So'zning asosi, uning turlari (tub, yasama, murakkab), yasovchi asos. Asosning so'z yasashdagi ahamiyati.
- Morfemik tahlil tartibi: So'zlarni morfemik tahlil qilish qoidalari va bosqichlari, so'zning tub morfemasi, qo'shimcha morfemalarini aniqlash, ularning turini va vazifasini belgilash, so'zning asosini aniqlash.