Роль автономной нервной системы в регуляции функций
Ushbu kitob normal va patologik fiziologiya kafedrasi tomonidan tayyorlangan bo'lib, u vegetativ nerv sistemasining (VNS) ichki organlar funksiyalarini boshqarishdagi roli, ta'sirlanishga javoban organlarning funksional holatidagi o'zgarishlar, avtonom reflekslar va ularning mexanizmlarini o'rganishga bag'ishlangan. Shuningdek, somatik va vegetativ nerv sistemalarining farqlari, meta simpatik nerv sistemasi, simpatik va parasimpatik bo'limlarining funksiyalari va farqlari, retseptorlar va mediatorlar haqida ma'lumotlar berilgan.
Asosiy mavzular
- Vegetativ nerv sistemasining funksiyalari: Vegetativ nerv sistemasining vazifalari, ergatropik (faoliyatni aktivlashtirish) va trofotropik (dam olish va tiklanish) funksiyalari, somatik nerv sistemasidan farqlari ko'rsatilgan.
- Meta simpatik nerv sistemasi: Meta simpatik nerv sistemasining tuzilishi, funksiyalari va boshqa nerv sistemalaridan farqlari ta'riflangan.
- Simpatik va parasimpatik bo'limlarning farqlari: Simpatik va parasimpatik nerv sistemalarining anatomik tuzilishi, mediatorlari va organlarga ta'siri bo'yicha farqlari keltirilgan.
- Avtonom reflekslar: Vistsero-vistseral, vistsero-dermal va dermato-vistseral reflekslar kabi avtonom reflekslarning turlari va mexanizmlari, shuningdek ularning fiziologik ahamiyati tushuntirilgan.
- Nerv sistemasi ta'sirlanishi: Simpatik va parasimpatik nervlarning ta'sirlanishiga javoban organlar funksiyalarining o'zgarishi tasvirlangan. Ta'sirlanish natijalari holatiga, kuchiga va ta'sirlanish davomiyligiga bog'liqligi ta'kidlangan.
- Retseptorlar va mediatorlar: Xolinoreaktiv va adrenergik retseptorlarning turlari, ularning joylashuvi va ta'sir mexanizmlari keltirilgan. Mediatorlarning (atsetilxolin, noradrenalin) roli va ularning ta'sir qilish usullari tushuntirilgan.