Sufizm filosofiyasının’ Qubla Aral boylarına taralıwı ha’m rawajlanıwı
Ushbu hujjat Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi tomonidan Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universitetining ijtimoiy fanlar kafedrasi uchun tayyorlangan bitiruv malakaviy ishidir. Unda falsafa fanining sufizm oqimi va uning Qoraqalpogʻiston hududidagi tarqalishi, rivojlanishi haqida soʻz yuritiladi. Bitiruv malakaviy ishida sufizmning Qoraqalpogʻiston madaniyatiga taʼsiri oʻrganilgan. Shuningdek, sufizm vakillarining Qoraqalpogʻistonning ma’naviy rivojlanishiga qoʻshgan hissasi va sufizm ta’limotining jamiyatdagi oʻrni masalalari ham koʻrib chiqiladi.
Asosiy mavzular
- Sufizm (tasavvuf)ning shakllanishi: Islom dinining ta'siri ostida shakllangan sufizm o'zining asosiy tamoyillari va g'oyalari bilan ajralib turadi. Sufizmning asosiy maqsadi - insonning ma'naviy kamolotga erishishi va Allohga yaqinlashishga intilishidir.
- Tasavvufning Qoraqalpog'istonga tarqalishi: Sufizm Qoraqalpog'iston hududiga islom dini bilan birga kirib kelgan. Qoraqalpoq xalqi orasida tasavvufning turli tariqatlari (yo'nalishlari) keng tarqalgan. Qoraqalpoq sufiylari o'zlarining zohidona hayot tarzi, adolatparvarligi va ma'rifatparvarligi bilan mashhur bo'lishgan.
- Tasavvufning Qoraqalpog'iston madaniyatiga ta'siri: Sufizm qoraqalpoq adabiyoti, musiqa va folkloriga katta ta'sir ko'rsatgan. Qoraqalpoq shoirlari va mutafakkirlari o'z asarlarida sufizmning g'oyalarini targ'ib qilganlar. Sufizm g'oyalari xalq orasida adolat, insonparvarlik, ma'rifatparvarlik kabi fazilatlarning rivojlanishiga yordam bergan.
- Tasavvuf vakillarining Qoraqalpog'istonning ma'naviy rivojlanishiga qo'shgan hissasi: Xoja Ahmad Yassaviy, Hakim ota Sulaymon Boqirg'oniy, Najmiddin Kubro kabi sufiylar o'z asarlari va faoliyati bilan Qoraqalpog'istonning ma'naviy rivojlanishiga katta hissa qo'shganlar. Ularning asarlari xalq orasida keng tarqalgan va avloddan-avlodga o'tib kelgan.
- Tasavvuf ta’limotining jamiyatdagi oʻrni: Tasavvuf taʼlimoti jamiyatda adolat, insonparvarlik, maʼrifatparvarlik kabi fazilatlarning qaror topishiga yordam beradi. Sufizm jamiyat aʼzolarini maʼnaviy poklanishga, oʻzaro mehr-oqibatli boʻlishga va kamtarinlikka chorlaydi.