Табиатшуносликнинг замонавий концепцияси

Ushbu kitobda O'zbekistonning Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan Buxoro Davlat Universiteti Gumanitar fakulteti uchun "Tabiatshunoslikning zamonaviy konsepsiyasi" fanidan ma'ruzalar matnlari jamlangan. Kitobda tabiatshunoslik fanining mohiyati, rivojlanish tarixi, falsafiy asoslari, shuningdek, fanning turli sohalari bilan bog'liqligi kabi mavzular yoritilgan. Kitob talabalar va shu soha bilan qiziquvchi o'quvchilar uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

  • Tabiatshunoslik fanining mohiyati va ahamiyati: Ushbu mavzuda tabiatshunoslik fanining predmeti, tadqiqot obyekti, fanning rivojlanish bosqichlari hamda tabiatshunoslikning gumanitar fanlar bilan o'zaro bog'liqligi ko'rib chiqiladi. Shuningdek, fanni o'rganishning zaruriyati va uning asosiy vazifalari muhokama qilinadi.
  • Tabiiy ilmiy va gumanitar madaniyat: Ushbu mavzu madaniyat tushunchasi, uning ijtimoiy talqini, tabiiy ilmiy va gumanitar madaniyatning o'zaro aloqasi, jamiyatning ma'naviy hayotida fanning o'rni va fanning tarixi kabi masalalarni qamrab oladi.
  • Tabiatshunoslik fanining rivojlanishida ilmiy uslubiyotlar: Ushbu mavzuda fan-bilim jarayoni sifatida, ilmiy bilishning strukturasi, ilmiy bilishning empirik va nazariy darajalari kabi masalalar yoritiladi. Fanning vazifalari, ilmiy faoliyatning elementlari va bilishning asosiy bosqichlari muhokama qilinadi.
  • Markaziy Osiyo xalqlarining ma'naviy madaniyatida tabiiy va gumanitar bilimlarning o'rni: Mazkur mavzu Markaziy Osiyo xalqlarining jahon tsivilizatsiyasiga qo'shgan hissasi, Markaziy Osiyolik mashhur olimlarning tabiiy bilimlarga qo'shgan hissasi, ularning ilmiy merosi va jahon fani taraqqiyotiga qo'shgan ulkan hissalari haqida ma'lumot beradi.
  • Markaziy Osiyo mutafakkirlarining tabiatshunoslik fanlarining rivojiga qo'shgan hissasi: Ushbu mavzu Al-Beruniy, Mirzo Ulug'bek, Taftazoniy va Alisher Navoiy kabi Markaziy Osiyo mutafakkirlarining tabiatshunoslik fanlariga qo'shgan hissalari haqida ma'lumot beradi. Ularning ilmiy qarashlari, yaratgan asarlari va jahon fani rivojiga qo'shgan ulkan hissasi muhokama qilinadi.
  • Amir Temur va Temuriylar davrida ilm-fan: Ushbu mavzu Amir Temur va Temuriylar davrida ilm-fan, madaniyat va san'atning rivojlanishi, Mirzo Ulug'bekning ilmiy merosi, Ulug'bekning ilm-fan, san'at va madaniyat rivojiga qo'shgan hissasi kabi masalalarni qamrab oladi.
  • Milliy mustaqillik va tabiatga yangicha yondashuv: Ushbu mavzu tabiatga munosabat, ekologik xavfsizlik va atrof-muhit muammosi, tabiat boyliklari va ularga munosabat, tabiatga inson ta'sirining oqibatlari kabi masalalarni qamrab oladi.
  • Hozirgi zamon fizikasining konsepsiyasi: Ushbu mavzu mexanik harakat muammosining Aristotel tomonidan izohlashni, Mexanika Arximedga yondashuv, Galilo-Galiley yangi vaqt asoschisi, Isaak Nyuton, Hozirgi zamon fizikasining konuniyatlari,Tabiat, atrof- muhit muhofazasi kabi masalalani qamrab olgan.
  • Hozir zamon fizika konsepsiyasi: Ushbu bo'lim fizik fanlarining konsepsiyasi, fizikaga oid tushunchalar. Hozirgi zamon fizika asoslari va nazariy masalalari bayon qilingan.
  • Materiya tuzilishning strukturaviy darajalari: Ushbu Mavzuda materiyaning xossalari,tuzilishi,shakllanishi,mikro va makro dunyo,koinot haqidagi tasavvurlar berilgan.
  • Zamon, makon va nisbiylik nazariyasi: Ushbu mavzu zamon va makonning turli xil tushunchalari va bu tushunchalarning fizika va falsafiy jihatlari ko'rib chiqiladi.
  • Tabiatshunoslikning kimyoviy tavsifi: Ushbu mavzu kimyoviy elementlarning tuzilishi, xossalari, kimyoviy reaksiyalar va tabiatdagi kimyoviy jarayonlar haqida ma'lumot beradi.
  • Tabiiy bilmlar konsepsiyasida biologiya fani va uning asosiy prinsiplari: Ushbu mavzu biologiya fanining predmeti, rivojlanish bosqichlari, tiriklikning mohiyati va asosiy belgilari, genetika va amaliyot kabi masalalarni qamrab oladi.
  • Amir Temur va Temuriylar davrida ilm-fan.: Amir Temurning ilim fanga qaratgan extibori va Temuriylar davrida ilim-fanning rivoji keng yoritilgan.
  • Olimning shaxsi va etikasi: Ushbu mavzuda olimning shaxsiy fazilatlari, etik qoidalari va fanga bo'lgan mas'uliyati kabi masalalar muhokama qilinadi.