O`zbek tili onomastik leksikasining tarkibiy qismlari
Ushbu kitob Oʻzbekistonda onomastika, xususan toponimika (joy nomlari) va antroponimika (shaxs nomlari) sohasining rivojlanish tarixini, tadqiqot usullarini va asosiy atamalarini o'rganadi. Kitobda joy nomlarining kelib chiqishi, tarkibiy qismlari, gidronimlar (suv obyektlari nomlari), oronimlar (tog' nomlari) va etnonimlar (etnik guruh nomlari) kabi masalalar tahlil etilgan. Shuningdek, O'zbekistonning turli viloyatlaridagi joy nomlarining o'ziga xos xususiyatlari, qadimiy va zamonaviy nomlar o'rtasidagi aloqalar ham ko'rib chiqilgan. Kitob tilshunoslar, tarixchilar, geograflar va keng ommaga mo'ljallangan bo'lib, O'zbekistonning boy madaniy va tarixiy merosini o'rganishga qiziqqanlar uchun foydali manba bo'lishi mumkin.
Asosiy mavzular
- Umumiy qoidalar: Onomastika o'zbek tilshunosligida alohida o'rin tutadi. U boy ichki bo'linishga ega leksikaning boyligi va xususiyatlari bilan bog'liq. Toponimika, antroponimika, gidronimika va etnonimika onomastikaning asosiy qismlaridir.
- Toponimlar va Antroponimlar: Joy nomlarining kelib chiqishi, turlari va ahamiyati. O'zbek tilida antroponimlar, ularning tuzilishi va ma'nolari. Ismlar, familiyalar, otчество va taxalluslar. Turli davrlarda bolalarga ism qo'yish bilan bog'liq urf-odatlar.
- Oykonimlar va Gidronimlar: Shahar, qishloq va boshqa aholi punktlarining nomlari (oykonimlar). Ularning kelib chiqishi va turlari. Daryolar, ko'llar va boshqa suv obyektlarining nomlari (gidronimlar). Gidronimlarning o'ziga xos xususiyatlari.
- Oronimiya va Etnonimlar: Tog'lar, adirlar va boshqa relef shakllarining nomlari (oronimlar). Ularning kelib chiqishi va turlari. Etnik guruhlar nomlari (etnonimlar) va ularning joy nomlarida aks etishi. O'zbekistonda etnotoponimlarning tarqalishi.