O`zbek tili onomastik leksikasining tarkibiy qismlari
Ushbu kitob Oʻzbekistonda olib borilgan onomastik tadqiqotlar natijalarini jamlagan boʻlib, unda toponimlar, antroponimlar, gidronimlar, oronimlar va etnotoponimlar kabi joy nomlarining kelib chiqishi, tarkibiy tuzilishi va tasnifi masalalari koʻrib chiqilgan. Kitobda Oʻzbekistonning turli hududlaridagi joy nomlarining oʻziga xos xususiyatlari, ularning tarixiy va lingvistik jihatlari tahlil qilingan.
Asosiy mavzular
- Toponimika: Maʼlum geografik obyektning nomi, uni boshqa shunday obyektlardan farqlash uchun ishlatiladi. Makrotoponimlar viloyat hududida mavjud bo'lgan toponimlar to'dasi, mikrotoponimlar esa kichik hududning toponimiyasidir.
- Antroponimika: Shaxs ismlari tizimi. Unga xos boʻlgan indikatorlar bilan ham xarakterlanadi. Antroponimlar semantik, uslubiy va yasalish xususiyatlari bilan boshqa leksik birikmalardan ajralib turadi.
- Oykonimiya: Shahar, qishloq, ovul va boshqa aholi punktlari. Shahar yirik aholi punkti boʻlib, iqtisodiy, maʼmuriy va madaniy markaz sanaladi.
- Gidronimiya: Suv obyektlarining nomlari. Okean, dengiz, koʻl, soy, jilgʻa, quduqning har biri suv obyektidir. Barcha suv obyektlarining nomlari gidronimlar deyiladi.
- Oronimiya: Togʻlar va boshqa yer yuzasi shakllarining nomlari. Ular tekislik, pasttekisliklar va qumliklarning atoqli nomidir.
- Etnonim va etnotoponimlar: Qabila, qavm, millat va urugʻ nomlari bilan bogʻliq joy nomlari. Oʻzbekiston etnotoponimiyasi toʻgʻrisida bunday deb boʻlmaydi. Chunki bu yerda urugʻchilik qoldiqlari yaqin vaqtlargacha ham mavjud boʻlgan.