Ruxlar bilan bog'liq mifologik tasavvurlar

Мақолада туркий халқлар мифологиясида руҳ, жон ва арвоҳ каби тушунчалар, уларнинг ўзига хос хусусиятлари, инсонларнинг бу тушунчалар билан боғлиқ тасаввурлари таҳлил қилинган. Шунингдек, ўзбек халқ фольклоридаги парилар билан боғлиқ мифологик тасаввурлар, анимистик қарашлар ва руҳларнинг тириклар дунёсига таъсири каби масалалар кўриб чиқилган.

Asosiy mavzular

Руҳ, жон ва арвоҳ тушунчалари: Туркий халқлар мифологиясида руҳ, жон ва арвоҳ каби тушунчалар мавжудлиги, уларнинг семантик фарқлари, ҳар бир одамнинг бирламчи ва иккиламчи руҳи мавжудлиги, бирламчи руҳ жон эканлиги, иккиламчи руҳ онгни таъминлаши, ўлимдан кейин жоннинг танани тарк этиши ва унинг номи ўзгариши.
Ўзбек фольклоридаги парилар: Ўзбек фольклорида парилар билан боғлиқ мифологик тасаввурлар, тириклар оламидан ташқари сув ости, ер ости ва кўк оламлари фақат руҳлар олами деб қаралиши, руҳларнинг тириклар тушига кириши, муайян хавфдан огоҳлантириши.
Анимистик қарашлар: Ибтидоий одамларнинг анимистик тасаввурлари, барча мавжудотлар инсоний қиёфа касб этиши, инсон жонининг турли туман шакл-шамойилда намоён бўлиши, марҳум бобосининг руҳи яшаётганилиги ҳақидаги эътиқодлар.
Шамонийлик: Шамонларнинг мифологик ҳомийлари бўлган руҳлар тасвирида уларнинг юзларидан нур ёғилиб туриши, шамонийлик эътиқодида шамоннинг ҳомийлари сифатида тасаввур қилиниши.