Ўзбек адабий тили тарихи
Ushbu kitob o'zbek adabiy tilining shakllanish tarixi, davrlari, lingvistik xususiyatlari va mashhur vakillari haqida ma'lumot beradi. Unda adabiy tilning fonetikasi, grammatikasi, leksikasi va uslubiy xususiyatlariga alohida e'tibor qaratiladi. Shuningdek, turli davrlardagi adabiy jarayonlar va adabiy maktablar tahlil qilinadi.
Asosiy mavzular
- Kirish: Adabiy til tarixi fanining predmeti, vazifalari, manbalari va boshqa til fanlari bilan aloqasi bayon qilinadi.
- Adabiy til va uning shakllari: Adabiy tilning o'ziga xos xususiyatlari, shakllari (og'zaki va yozma) va ularning o'zaro munosabati ko'rib chiqiladi.
- Eski turkiy tilning tayanch dialekti: Eski turkiy adabiy tilning tayanch dialekti masalalari, M.Qoshg'ariyning "Devonu lug'atit turk" asarining ahamiyati, Yusuf Xos Hojibning "Qutadg'u bilig" asaridagi adabiy til me'yorlari o'rganiladi.
- O'zbek adabiy tilining XII asrdan keyingi takomili: Bu davrdagi tarixiy jarayon, adabiy til an'analari, tayanch dialektlar, Qarluq-Xorazm adabiy tili,
- O'zbek adabiy tilining taraqqiyotida shoir Saqqokiyning tutgan o'rni: Saqqokiy tili, uslubi, o'ziga xosliklari va Saqqokiy asarlari orqali adabiy tilning yuksak pog'onaga ko'tarilganligi bayon qilinadi.
- O'zbek adabiy tili tarixida Alisher Navoiy ijodining roli: Navoiyning o'zbek tilining asoschisi ekanligi va Navoiy asarlarida o'zbek tili me'yorlarining belgilanishi haqida ma'lumotlar beriladi. Navoiyning tilda tutgan o'rni tasvirlanadi.
- XVI asrda buyuk Alisher Navoiy traditsiyasi va o'zbek adabiy tili taraqqiyotini o'rganishda Bobur, Muhammad Solih asarlarining ahamiyati: Bu davrda til yuksak cho'qqilarga erishgani, Alisher Navoiyning til yaratuvchanligi va Bobur hamda Muhammad Solihning adabiy merosdagi o'rni bayon qilingan.
- XVII-XIX asrlarda adabiy til: O'zbek adabiy tilining taraqqiyoti va shoirlar ijodi, G'azaliy, Xudoyberdi kabi ijodkorlar ko'rib chiqiladi.
- Yangi o'zbek adabiy tili: Milliy til, orfoepik me'yorlar, orfografik me'yorlar, punktuatsiya, leksikasi va morfologiyasi to'g'risida ma'lumot beriladi.