Zaif eshituvchi bolalarning og’zaki nutq ko’nikmalari va bilimlarini baholash
Ushbu kitob zaif eshituvchi bolalarning nutqini shakllantirish masalalariga bag'ishlangan. Unda zaif eshituvchi bolalarning nutq ko'nikmalari va bilimlarini baholash, og'zaki nutqni idrok etishi, shuningdek, nutqiy rivojlanishning o'ziga xos jihatlari nazariy va amaliy jihatdan tahlil qilingan. Kitobda maxsus maktab o'quvchilarining bilim, ko'nikma va malakalarini tekshirish hamda baholash darslari, analitik-sintetik hisobga olishning maqsad va vazifalari kabi masalalar ham o'rin olgan. Materiallar talaffuzni shakllantirish, labdan o'qish, nutqiy nafasni rivojlantirish, grammatik tizimni takomillashtirish usullarini o'z ichiga oladi. Kitob defektologiya yo'nalishi talabalari va o'qituvchilari uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Zaif eshituvchi bolalarning og'zaki nutq ko'nikmalari va bilimlarining o'ziga xos tomonlari: Ushbu mavzu zaif eshituvchi bolalarning nutqiy rivojlanishidagi psixologik va fiziologik jihatlarni ochib beradi. Tovushlarni idrok etish, talaffuzning shakllanishi, lug'at boyligi, grammatik qoidalar va ularning o'zlashtirilishidagi qiyinchiliklar ko'rib chiqiladi. Nutqni shakllantirishda kar bolalarga alohida yondashuv zarurligi, artikulyatsion apparatni tayyorlash, nafas olish va ovoz chiqarish mashqlari muhimligi ta'kidlanadi.
- Zaif eshituvchi bolalarni og'zaki nutqini idrok etishi: Mavzu zaif eshituvchi bolalarda og'zaki nutqni idrok etish mexanizmlarini, ko'rish analizatorining rolini, imo-ishoralar va mimikalarni anglashning ahamiyatini o'rganadi. Kar bolalarda fonematik eshituvni rivojlantirish usullari, labdan o'qishning mohiyati, turlari va bosqichlari, shuningdek, uni o'rgatishda uchraydigan qiyinchiliklar va ularni bartaraf etish yo'llari bayon etilgan.
- Maxsus maktab o'quvchilarining bilim, ko'nikma va malakalarini tekshirish hamda baholash darslari: Ushbu mavzu o'quv jarayonida bilim, ko'nikma va malakalarni nazorat qilishning ahamiyatini ochib beradi. Nazorat qilish turlari (kundalik, joriy, yakuniy), ularga mos tekshirish usullari (kuzatish, so'rash, sinov ishlari) tavsiflanadi. Aqli zaif bolalarning o'ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda baholashning didaktik prinsiplari, bahoga munosabat, individual yondashuv, rag'batlantirish usullari ko'rib chiqiladi.
- Analitik-sintetik hisobga olishning maqsad va vazifalari, labdan o'qish ko'nikmalarini hosil qilish: Bu mavzuda talaffuzni shakllantirishda analitik-sintetik metodning mohiyati, uning konsentrik va polisensorlik metodlar bilan bog'liqligi ko'rsatilgan. Tovushlarni tahlil qilish va sintez qilish, qismlarga ajratish, ritmik talaffuz, nutqiy ko'nikmalarni rivojlantirish usullari bayon etilgan. Konsentrik metod asosida o'qitishning afzalliklari, kar bolalarni tabiiy nutqqa yaqinlashtirish maqsadlari ochib beriladi.