Сўзлараро маъновий муносабат. Синонимия, антонимия, гипонимия, градуонимия ва партонимия

Ushbu referatda o'zbek tilshunosligida so'zlar o'rtasidagi ma'noviy munosabatlar, xususan sinonimiya, antonimiya, giponimiya, graduonimiya va partonimiya kabi tushunchalar chuqur tahlil etilgan. Referatda har bir tushunchaning mohiyati, turlari, xususiyatlari va o'zaro farqlari misollar bilan yoritilgan. Shuningdek, so'zlar o'rtasidagi ma'noviy aloqalarning tilshunoslikdagi ahamiyati va ularni o'rganish metodlari ham ko'rib chiqilgan.

Asosiy mavzular

Ma'noviy munosabat tushunchasi: So'zlar o'rtasidagi ma'noviy munosabatlarning asosiy turlari (sinonimiya, antonimiya, giponimiya, graduonimiya va partonimiya) va ularning har biri o'ziga xos xususiyatlarga ega ekanligi haqida ma'lumot beriladi.
Sinonimiya va uning turlari: Sinonim so'zlarning ma'nolari bir-biriga yaqin bo'lishi, ammo qo'llanilish sohalari va uslubiy bo'yoqlari bilan farq qilishi tushuntiriladi. To'liq va qisman sinonimlar farqlanadi.
Antonimiya va uning turlari: Antonim so'zlarning ma'nolari qarama-qarshi bo'lishi, ammo ular bir turdagi ob'ekt yoki hodisani ifodalashi ta'kidlanadi. Kontrar va komplementar antonimlar ajratiladi.
Graduonimiya – lug'aviy darajalanish: Graduonimiya so'zlarning ma'nolari bir qator bo'ylab darajalanishi (masalan, katta-o'rta-kichik) tushuntiriladi. Bu turdagi munosabatda so'zlar ma'nolarining intensivligi bilan farqlanadi.
Giponimiya - tur-jins munosabati: Giponimiya bir jinsga mansub bo'lgan so'zlarning turli xillarini ifodalashi (masalan, gul – lola, atirgul) ta'kidlanadi. Giponim va giperonim tushunchalari farqlanadi.
Partonimiya – butun-bo'lak munosabati: Partonimiya butun va uning tarkibiy qismlari o'rtasidagi munosabatni ifodalashi (masalan, daraxt – shox, barg) ta'kidlanadi.