Король Лир
Uilyam Shekspirning "Qirol Lir" asari Britaniya qiroli Lir va uning uch qizi o'rtasidagi munosabatlar fojiasini hikoya qiladi. Lir saltanatni qizlari o'rtasida bo'lishishga qaror qiladi va ulardan o'ziga bo'lgan muhabbatini izhor qilishni so'raydi. Goneril va Regan qirolni maqtashadi, lekin sevgisini so'z bilan ifodalashni istamagan Kordeliya, otasining g'azabini qo'zg'atadi va merosidan mahrum qilinadi. Fransiya qiroli Kordeliyaga uylanadi. Lir saltanatini ikkita katta qiziga beradi, biroq tez orada ularning haqiqiy xarakterini bilib qoladi, ular otasining mehmonlar sonini cheklab qo'yishadi va uni xorlashadi. Kant qiyofasini o'zgartirib, Lirga sodiq qoladi. Lir g'azablanib, bo'ronli cho'lda kezib yuradi va aqlini yo'qotadi. Glosterning noqonuniy o'g'li Edmund hokimiyatga intilib, akasi Edgarni xiyonatda ayblaydi. Gloster ko'r qilinadi. Edgar, qiyofasini o'zgartirib, otasiga yordam beradi. Fransiya qiroli qo'shin bilan Angliyaga bostirib kiradi, lekin mag'lubiyatga uchraydi. Kordeliya asirga olinadi va qatl etiladi. Lir qayg'udan vafot etadi.
Asosiy mavzular
- Hokimiyat va mas'uliyat: Asarda hokimiyatni suiiste'mol qilish, uning oqibatlari va mas'uliyatning ahamiyati ko'rsatiladi. Lir hokimiyatdan voz kechib, xato qiladi va bu butun saltanatda tartibsizlikni keltirib chiqaradi.
- Oilaviy munosabatlar: Ota va bolalar, aka-uka va opa-singillar o'rtasidagi munosabatlar asarning muhim qismi hisoblanadi. Muhabbat, sodiqlik, xiyonat va kechirim mavzulari oilaviy munosabatlar orqali o'rganiladi.
- Adolat va jazoir: Adolatning mohiyati, uning ko'rinishlari va inson tomonidan qanchalik adolatli amalga oshirilishi muhokama qilinadi. Asarda qahramonlar o'z xatti-harakatlari uchun javobgarlikka tortiladi.
- Aql va aqldan ozish: Lirning aqldan ozishi va Edarning telbalik niqobi ostidagi xatti-harakatlari aql va aqldan ozish o'rtasidagi nozik chegaralarni ko'rsatadi. Asarda aqlning qadri va uning yo'qolishining oqibatlari o'rganiladi.
- Tabiat va inson: Bo'ronli sahnalar inson tabiatidagi g'azab va tartibsizlikni aks ettiradi. Asarda inson va tabiat o'rtasidagi bog'liqlik va ularning bir-biriga ta'siri tasvirlangan.