Мантиқ илмининг предмети ва аҳамияти
Ushbu referat falsafa fanidan mantıq ilmınıng predmeti va ahamiyatiga bag'ishlangan. Unda mantıqınng mohiyati, tafakkurning mantıqdagi o'rni, bilish jarayonidagi ahamiyati, hissiy bilish va tafakkur o'rtasidagi bog'liqlik, tafakkur shakllari (tushuncha, hukm, xulosa chiqarish) kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, formal mantıq va uning boshqa mantıq yo'nalishlaridan farqi, mantıqınng ilmiy bilishdagi ahamiyati yoritilgan. Referatda mantıq qonunlari va prinsiplariga rioya qilish, fikrlash madaniyatini o'stirish, bahs yuritishda tanqidiy fikrlashning ahamiyati ta'kidlanadi.
Asosiy mavzular
- Tafakkur mantiq ilmining o'rganish ob'ekti sifatida: Mantiq ilmining o'rganish ob'ekti tafakkurdir. Tafakkur bilishning yuqori bosqichi bo'lib, voqelikning inson miyasida aks etishi bilan bog'liq. Bilish jarayoni hissiy bilish (sezgi, idrok, tasavvur) va aqliy bilish (tafakkur)dan iborat. Tafakkur hissiy bilishga asoslanadi, lekin undan farqli ravishda predmetning mohiyatini, umumiy va muhim xususiyatlarini aks ettiradi.
- Tafakkur shakllari va qonunlari haqida tushuncha: Tafakkur shakllari tushuncha, hukm (mulohaza) va xulosa chiqarishdan iborat. Tushuncha predmetning muhim belgilarini aks ettiradi. Hukm predmet haqida tasdiqlovchi yoki inkor etuvchi fikrdir. Xulosa chiqarish hukmlardan yangi hukm hosil qilish jarayonidir. Tafakkur qonunlari (ayniyat, zidliksizlik, uchinchisini inkor etish, yetarli asos) fikrlashning to'g'ri bo'lishini ta'minlaydi.
- Formal mantiqning predmeti va vazifalari: Formal mantiq tafakkurning tuzilishini, shaklini, qonun-qoidalarini o'rganadi. U tafakkurning mazmunidan chetlashgan holda, uning formal jihatlariga e'tibor beradi. Formal mantiqning vazifasi tafakkurning to'g'ri bo'lishini ta'minlash, xatolarga yo'l qo'ymaslik, ilmiy bilishda qo'llaniladigan usullarni ishlab chiqishdir.
- Mantiqni o'rganishning ahamiyati: Mantiqni o'rganish fikrlash madaniyatini o'stiradi, fikrni to'g'ri qurish malakasini rivojlantiradi, bahs yuritishda o'z fikrini asoslash va boshqalarning fikrini tanqidiy baholashga yordam beradi. Mantiq ilmida egallangan bilimlar turli sohalarda, jumladan, ilmiy tadqiqotlar, ta'lim, huquq, boshqaruv va boshqa sohalarda muvaffaqiyatli faoliyat yuritish uchun zarurdir.