Mexanik tebranishlar mavzusini o’qitishda davr, chastota, faza va amplituda tushunchalari
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Xalq Ta'limi Vazirligi Navoiy davlat pedagogika institutining fizika-matematika fakulteti "Umumiy fizika" kafedrasi tomonidan tayyorlangan "Mexanik tebranishlar mavzusini o'qitishda davr, chastota, faza va amplituda tushunchalari" mavzusidagi kurs ishidir. Kitobda tebranishlar, ularning xossalari, matematik modellari, energiyasi va texnikada qo'llanilishi kabi masalalar ko'rib chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Tebranishlarning tabiatda va texnikada ahamiyati, ularning turlari va tadqiqotning zarurligi haqida umumiy ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, kichik amplitudali va davrli tebranishlardan foydalanish xususiyatlari muhokama qilinadi.
- Mexanik tebranishlar, prujinaga mahkamlangan jismning tebranishi: Prujinaga mahkamlangan jismning tebranish harakati, uning davri, chastotasi, amplitudasi va energiyasi tahlil qilinadi. Shuningdek, tebranayotgan jismning koordinatasini vaqt o'tishi bilan qanday o'zgarishi ko'rsatilgan.
- Matematik mayatnik: Matematik mayatnikning harakati, uni tebranishga majbur etuvchi kuchlar, tebranish davri va energiyasi o'rganiladi. Prujinali mayatnik bilan o'xshashliklari va farqlari aniqlanadi.
- Tebranishlar va ularning xossalari: Garmonik tebranishlarni grafik tasvirlash, erkin va majburiy tebranishlar, rezonans hodisasi va uning ahamiyati ko'rib chiqiladi.
- Tebranishning zararli ta'siri: Tebranishning mashinalar va inshootlar uchun zararli ta'siri, charchash hodisasi va rezonansning xavfli oqibatlari muhokama qilinadi. Shuningdek, ko'priklar tebranishi va ularning oldini olish choralariga e'tibor qaratiladi.