Иш ҳақидан ушлаб қолинадиган ва чегириладиган суммалар ҳисоби

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan Toshkent To'qimachilik va Yengil Sanoat Instituti uchun ishlab chiqilgan taqdimotdir. Unda "Korporativ boshqaruv" kafedrasi dotsenti Pardayeva Zulfizar Alimovnaning "Moliyaviy hisob" fanidan "Ish haqidan ushlab qolinadigan va chegiriladigan summalar hisobi" mavzusidagi taqdimoti o'rin olgan. Taqdimotda mehnatga haq to'lash, undan ushlanmalar, soliqlar, sug'urta ajratmalari va boshqa to'lovlarni hisoblash tartibi batafsil tushuntirilgan. Shuningdek, kitobda xodimlarning mehnatini hisobga olish, ish vaqtidan foydalanish, ishbay va vaqtbay shakllarda mehnat haqini hisoblash kabi masalalar ham ko'rib chiqilgan.

Asosiy mavzular

Mehnatga haq to'lash va uni hisobga olishning vazifalari: Mehnat munosabatlarini yuritish, xodimlarga haq to'lashning yuridik asoslari, korxonalarning jamiyat shartnomalari va me'yoriy hujjatlariga asoslanib, mehnatga haq to'lash bo'yicha hisob-kitoblarni yuritish vazifalari bayon etilgan.
Mehnat va unga haq to'lashni tartibga soluvchi me'yoriy hujjatlar: 2008-yil 15-noyabrdan boshlab byudjetdan moliyalashtiriladigan tashkilotlarda mehnatga haq to'lash O'zR VMning 2006-yil 26-oktabrdagi 218-sonli qarori bilan tasdiqlangan Yagona Tarif Setkasi (YTS)ga asoslanganligi haqida ma'lumot berilgan. YTSning 22 tarif razryadidan iboratligi va tarif koeffitsiyentlari orqali turli razryaddagi ish va ishchilar o'rtasidagi mehnatga haq to'lash nisbatlarini belgilashi tushuntirilgan.
Xo'jalik yurituvchi sub'ektlarda mehnat va unga haq to'lashning ahamiyati: Mehnat va unga haq to'lashni hisobga olish, hisobot tuzish, mehnat haqi jamg'armasini nazorat qilish va ijtimoiy to'lovlarni amalga oshirishning ahamiyati ta'kidlangan. Sub'ekt xodimlarining uchta asosiy guruhga bo'linishi (ishlab chiqarish xodimlari, nosanoat xodimlari, vaqtinchalik xodimlar) ko'rsatilgan.
Mehnat va ish haqi hisobining vazifalari: Yangi iqtisodiy sharoitda mehnat va unga haq to'lash hisobining asosiy vazifalari, xususan, soliqlarni va ushlanmalarni hisobga olgan holda xodimlarga to'lovlarni o'z vaqtida amalga oshirish, sug'urta ajratmalarini to'g'ri hisoblash va boshqaruv hisobotlarini tayyorlash uchun ma'lumotlarni yig'ish vazifalari belgilangan.
Ish vaqtidan foydalanishni hujjatlashtirish va hisobga olish: Ish vaqtidan foydalanishni hujjatlashtirish, ish soatlarini hisoblash va ta'beldan foydalanish tartibi ko'rsatilgan. Ta'beldan foydalanishning T-12 va T-13 shakllari tushuntirilgan.
Vaqtbay va ishbay shaklida mehnat haqini hisoblash tartibi: Vaqtbay va ishbay mehnat haqi shakllarining farqlari, ularni qo'llash shartlari, vaqtbayda ish haqini lavozim maoshi va haqiqiy ishlagan vaqtga qarab, ishbayda esa bajarilgan ish hajmi va bahosiga qarab hisoblash tartibi tushuntirilgan.
Sug'urta va byudjetdan tashqari jamg'armalarga bo'lgan qarzlar hisobi: Sug'urta turlari (mulk sug'urtasi, davlat ijtimoiy sug'urtasi, tibbiy sug'urta, va boshqalar) va byudjetdan tashqari jamg'armalarga ajratmalar hisobini yuritish tartibi, tegishli schyotlarda aks ettirish usullari bayon qilingan.