Сўз бирикмаларини лексикографик кодификация-лашда ономасиологик тизимлаштириш имкониятлари
Ushbu hujjat O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi Samarqand davlat chet tillar instituti Fransuz tili va adabiyoti kafedrasi tomonidan tayyorlangan magistrlik dissertatsiyasidir. Dissertatsiya Sanaqulov Hasanjon tomonidan yozilgan bo'lib, "So'z birikmalarini leksikografik kodifikatsiyalashda onomasiologik tizimlashtirish imkoniyatlari" mavzusiga bag'ishlangan. Unda fransuz tilidagi so'z birikmalarini leksikografik jihatdan kodifikatsiyalash va onomasiologik tizimlashtirish masalalari ko'rib chiqilgan. Dissertatsiyada semasiologik va onomasiologik yondashuvlar asosida yaratilgan fransuz tili lug'atlari tahlil qilinadi, mavzuli lug'atlarda leksik birliklarni kodifikatsiyalash muammolari o'rganiladi, hamda "politique", "enseignement supérieur", "théâtre", "travail" kabi konseptlarga oid leksik birliklar tizimlashtiriladi va leksikografik kodifikatsiyasi tahlil etiladi.
Asosiy mavzular
- Semasiologik va onomasiologik yondashuv asosida yaratilgan fransuz tili lug'atlarini tavsifi: Ushbu bobda leksikografik kodifikatsiyalash turlari va prinsiplari, qog'ozda bitilgan, elektron va raqamli lug'atlar, sof va illyustratsiyali lug'atlar, bir tilli va ko'p tilli lug'atlar, so'z yoki til haqidagi lug'atlar, ekstensiv va restriktiv lug'atlar, alifbetik va tematik lug'atlar kabi tushunchalar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, mavzuli o'quv lug'atlarida til birliklarini kodifikatsiyalash muammolari, ikki tilli o'quv lug'atida so'z birikmalarining minimumi va bir tilli mavzuli lug'atlar yaratishda onomasiologik kodifikatsiyalashning imkoniyatlari muhokama qilinadi.
- So'z birikmalarini onomasiologik kodifikatsiyalash: Bu bobda "Politique", "Théâtre", "Enseignement supérieur" va "Travail" konseptlarini verballashtiruvchi so'z birikmalarini onomasiologik tizimlashtirish masalalari o'rganiladi. Har bir konseptga oid so'z birikmalarining o'ziga xos xususiyatlari va ularni tizimlashtirish prinsiplari ko'rib chiqiladi.
- "Fransuzcha-o'zbekcha mavzuli lug'at"da tillararo ekvivalentlarning aks etish darajasi: Ushbu bob "Fransuzcha-o'zbekcha mavzuli lug'at"da leksik birliklarni kodifikatsiyalashda tillarga xos xususiyatlar, leksik birliklarni kodifikatsiyalashda til normasi masalasi, leksik birliklarni kodifikatsiyalashda grammatik normalarning ahamiyati, leksik birliklarni kodifikatsiyalashda mantiqiy bog'liqlikning roli, lug'atda so'z birikmalarining minimumi va leksik birliklarni kodifikatsiyalashda tillararo qonuniy mosliklar kabi masalalarni qamrab oladi.