Биологические ритмы
Ushbu kitob biologik ritmlarga bag'ishlangan bo'lib, tirik organizmlarning kundalik, oylik va yillik davriy o'zgarishlarini o'rganadi. Unda ritmlarning kelib chiqishi, ahamiyati va ekologik omillar bilan o'zaro aloqasi ko'rib chiqilgan. Kitobda ichki va tashqi ritmlar, ularning fiziologik jarayonlarga ta'siri, shuningdek, fotoperiodizm va biologik soatlar haqida ma'lumotlar keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Tirik tabiatning asosiy xususiyatlaridan biri sikllik ekanligi, osmon jismlari harakati va tirik organizmlar o'rtasidagi bog'liqlik haqida ma'lumot beriladi.
- Tashqi ritmlar: Geografik xususiyatga ega bo'lgan va Yerning Quyosh va Oyga nisbatan harakati bilan bog'liq ritmlar, ekologik omillarning tirik organizmlarga ta'siri haqida tushuntiriladi.
- Ichki, fiziologik ritmlar: Organizmda doimiy ravishda sodir bo'ladigan fiziologik jarayonlar, hujayralar ishi, organlar faoliyati va ularning ritmik xususiyatlari haqida ma'lumot beriladi.
- Kunduzgi ritmlar: Biologik jarayonlar intensivligi va xarakterining o'zgarishi, fiziologik funksiyalarning kunduzgi ritmlari va ularning buzilishi sabablari ko'rsatilgan.
- Oy ritmlari: Oy fazalarining biologik jarayonlarga ta'siri, dengiz organizmlarining ritmikligi va boshqa organizmlarning fiziologiyasiga ta'siri haqida ma'lumot beriladi.
- Suv ko'tarilishi va pasayishi ritmlari: Oyning dengiz organizmlariga ta'siri, suv ko'tarilishi va pasayishi ritmlarining ahamiyati va organizmlarning moslashuvi haqida ma'lumot beriladi.
- Biologik soatlar: Organizmning vaqtni his qilish qobiliyati, biologik soatlarning vazifasi va ularning organizm faoliyatini boshqarishi haqida tushuntiriladi.
- Fotoperiodizm: Yorug'likning tirik organizmlarga ta'siri, yorug'lik davomiyligining ahamiyati va o'simliklarning gullashiga ta'siri haqida ma'lumot beriladi.
- Xulosa: Biologik ritmlarning ahamiyati va tirik organizmlar hayotida tutgan o'rni haqida umumiy xulosalar keltirilgan.