Ибн Мискавайҳнинг рационалистик ахлоқи
Maqolada Ibn Miskayvahning axloqiy qarashlari, uning inson mohiyati, idealistik dunyoqarashi, jamiyat va axloqiy kategoriyalarga oid fikrlari tahlil qilinadi. Shuningdek, faylasufning bilimlarni turlarga ajratishi, nafs va uning quvvatlari haqidagi qarashlari ham ko'rib chiqiladi. Ibn Miskayvahning axloqiy qarashlariga aql va ilm asos qilib olingan. Maqola Ibn Miskayvahning axloqni takomillashtirishga qaratilgan sa'y-harakatlarini va uning bu boradagi ilmiy asoslarini yoritadi.
Asosiy mavzular
- Inson mohiyati va idealistik qarashlar: Ibn Miskayvah insonni yagona Xudoning o'rinbosari sifatida ta'riflaydi va moddiy nazariyalarga to'xtalmaydi. U insonning asl mohiyatini soflik va ideallikda ko'radi.
- Axloqiy fazilatlar va ularning asoslari: Ibn Miskayvahda axloqiylikning sharti 4 ta asosiy fazilatda ifodalanadi va bu tushunchalar Platonning axloqiy qarashlaridan olingan.
- Jamiyat va axloqning o'zaro aloqasi: Ibn Miskayvah axloqni ijtimoiy hodisa sifatida baholaydi va jamiyatdagi individuallarning axloqi atrofidagi kishilarning munosabatlari orqali shakllanadi.
- Aql, ilm va bilimlarning turlari: Ibn Miskayvah bilimni haqiqiy va haqiqiy bo'lmagan turlarga ajratadi va aqlning inson hayotidagi ahamiyatini ta'kidlaydi. Insondagi aql tajriba orqali hosil qilinadi.
- Nafs va uning quvvatlari: Ibn Miskayvah nafsning quvvatlarini uch qismga ajratadi: fikr, g'azab va shahvat. Har bir quvvatning o'z vazifalari bor va ular o'rtasidagi muvozanat muhim.