Жаҳон иқтисодиётининг глобал муаммолари

Ushbu o'quv qo'llanma talabalarga, aspirantlarga, ilmiy xodimlarga va jahon iqtisodiyoti bilan shug'ullanuvchi kitobxonlarga mo'ljallangan bo'lib, unda jahon iqtisodiyotining asosiy rivojlanish tendentsiyalari va yo'nalishlari, integratsiya va globallashuv jarayonlari, transmilliy kompaniyalar, xalqaro iqtisodiy tashkilotlar, mintaqaviy integratsiya guruhlari, erkin iqtisodiy hududlar kabi mavzular yoritilgan.

Asosiy mavzular

  • Jahon iqtisodiyoti tizim sifatida: Ushbu bobda "jahon iqtisodiyoti" fanining predmeti va o'rganish xususiyatlari, jahon xo'jaligi va uning rivojlanish xususiyatlari, transmilliy kompaniyalar, xalqaro iqtisodiy tashkilotlar, mintaqaviy integratsiya guruhlari va erkin iqtisodiy hududlar kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
  • Jahon xo'jaligi va uning shakllanish bosqichlari: Bu bob jahon iqtisodiyotining mohiyati va shakllanish bosqichlari, "ochiq iqtisodiyot" tushunchasi, globallashuv tushunchasining mazmuni, globallashuv jarayonlarining borishi va transmilliy korporatsiyalarning globallashuv jarayonlariga ta'siri kabi mavzularni qamrab oladi.
  • Jahon mamlakatlarining tasniflanishi va rivojlanish ko'rsatkichlari: Ushbu bobda jahon iqtisodiyotida davlatlarning tasniflanishi, mamlakatlarning iqtisodiy rivojlanganlik darajasi va raqobatbardoshligini aniqlash masalalari muhokama qilinadi.
  • Jahon iqtisodiyotida xalqaro mehnat taqsimoti: Xalqaro mehnat taqsimotining mazmuni, mohiyati, rivojlanishiga ta'sir qiluvchi omillar, rivojlanishining o'ziga xos tomonlari, xalqaro ixtisoslashuv va ishlab chiqarish kooperatsiyasi, hamda zamonaviy konsepsiyalari ko'rib chiqiladi.
  • Jahon iqtisodiyotining tabiiy resurslar salohiyati: Jahon xo'jaligida resurslarni ishlab chiqarish va foydalanish muammolari, tabiiy resurslar, ulardan foydalanishning ijtimoiy-iqtisodiy jihatlari, foydali xomashyo resurslarida jahon narxlarining shakllanishi kabi mavzularni qamrab oladi.
  • Jahon mehnat bozorining rivojlanishi: Jahon xo'jaligida aholi migratsiyasi, "demografik portlash" jarayoni, aholining yoshga qarab tasniflanishi, ishchi kuchi migratsiyasini tartibga solishda xalqaro mehnat taqsimoti kabi masalalar o'rganiladi.
  • Jahon xo'jaligining sohaviy tarkibi: Jahon sanoatining ijtimoiy va tashkiliy tuzilishining tarmoqlararo o'zgarishi, xo'jalik tarmog'ining rivojlanish jihatlari, sanoat tarmoqlari rivojlanishidagi geografik jihatlar, transport va aloqa tizimi, qishloq xo'jaligining o'rni kabi mavzular ko'rib chiqiladi.
  • Jahon iqtisodiyoti rivojlanishining tendentsiyalari va istiqbollari: Jahon xo'jaligini rivojlanish bosqichlari va tendentsiyalari, transmilliy korporatsiyalar, liberalizatsiya jarayonlarining borishi kabi masalalar yoritiladi.
  • Jahon iqtisodiyotida integratsiya jarayonlarining borishi: Xalqaro iqtisodiy integratsiyaning mazmuni, integratsiya jarayonlarini ifodalovchi omillar, jahon markazlari, integratsiya ko'rinishlari va tipologiyasi, bojxona ittifoqi, umumiy bozor va iqtisodiy ittifoq tushunchalari, Yevropa Ittifoqining tashkil topishi va rivojlanish bosqichlari, tuzilmasi va muammolari, integratsiya jarayonlarining milliy iqtisodiyotga ta'siri kabi mavzular o'rganiladi.
  • Jahon iqtisodiyotida global muammolar: Jahon iqtisodiyotida global muammolarning mohiyati, qurollanish va harbiy ishlab chiqarishni o'zgartirish tendentsiyalari, ekologik muammolar, oziq-ovqat va demografik muammolar ko'rib chiqiladi.
  • Jahon iqtisodiyotida rivojlangan mamlakatlar: Rivojlangan mamlakatlarning iqtisodiy rivojlanishining umumiyligi, tashqi iqtisodiy faoliyati, xalqaro ishchi kuchi migratsiyasi va moliya-valyuta siyosati masalalari o'rganiladi.
  • Jahon iqtisodiyotida rivojlanayotgan mamlakatlar: Rivojlanayotgan mamlakatlarning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi, xalqaro tovar almashuvi va xorijiy sarmoyalar kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
  • Jahon xo'jaligida "yangi industrial mamlakatlar": "Yangi industrial mamlakatlar" ning rivojlanishiga umumiytavsif, iqtisodiy rivojlanish tamoyillari, xalqaro mehnat taqsimoti tizimidagi o'rni kabi masalalar o'rganiladi.
  • Jahon iqtisodiyotida o'tish iqtisodiyotida gig mamlakatlar: Sotsialistik rejalix xo'jalik tizimidan bozor iqtisodiyotiga o'tishning zarurligi, Markaziy va Sharqiy Yevropa mamlakatlarida amalga oshirilgan iqtisodiy islohotlar haqida ma'lumot beriladi.
  • Mustaqil davlatlar hamdo'stligi mamlakatlari iqtisodiyoti: Mustaqil Davlatlar Hamdo'stligining tashkil topishi va rivojlanish xususiyatlari, hamdo'stlik mamlakatlarini jahon xo'jaligiga kirib borish yo'llari va muammolari, O'zbekiston Respublikasining MDH doirasidagi hamkorligi kabi masalalar o'rganiladi.
  • O'zbekiston Respublikasining jahon iqtisodiyotiga integratsiyalashuvi: O'zbekiston Respublikasining xalqaro iqtisodiy tashkilotlarda ishtiroki, turli xalqaro iqtisodiy jamg'armalar va tashkilotlar bilan aloqasi, iqtisodiy rivojlanish salohiyati va bosqichlari, tashqi savdoning rivojlanish tendentsiyalari, investitsiya faoliyati va qishloq xo'jaligida agrar islohotlar kabi masalalarni qamrab oladi.