Электр машиналари трансформаторлар

Ushbu kitob elektr mashinalari, xususan transformatorlar haqida ma'lumot beradi. Kitobda transformatorlarning ishlash prinsiplari, tuzilishi, xususiyatlari va ularni energetika sohasidagi o'rni batafsil yoritilgan. Shuningdek, transformatorlarni loyihalash, ekspluatatsiya qilish va ta'mirlash masalalari ham ko'rib chiqilgan.

Asosiy mavzular

Transformatorlarning umumiy tushunchalari va ta'riflari: Transformator nima ekanligi, uning vazifasi, asosiy qismlari va ishlatilish sohalari haqida umumiy ma'lumotlar beriladi. Transformatorlarning turlari, ularning afzalliklari va kamchiliklari ham ko'rsatib o'tiladi. Bundan tashqari, nominal qiymatlar va ularning ahamiyati tushuntiriladi.
Transformatorlarning tuzilishi va asosiy qismlari: Transformatorning asosiy qismlari - magnit o'tkazgich va chulg'amlar haqida batafsil ma'lumot beriladi. Magnit o'tkazgichning turlari (ustunli, o'zakli va b.), ularning tuzilishi va materiallari ko'rib chiqiladi. Chulg'amlarning turlari (koncentrik, almashinuvchi va b.), ularning afzalliklari va kamchiliklari ham yoritiladi.
Transformatorning ishlash prinsipi va tenglamalari: Transformatorning ishlash prinsipi elektromagnit induksiya qonuniga asoslanganligi tushuntiriladi. Transformatorning matematik modeli keltiriladi va uning asosiy tenglamalari (Kirxgof qonunlari, magnit zanjir qonuni) yoziladi. Magnit oqimi, EYuK va MYuKlar o'rtasidagi munosabatlar ko'rib chiqiladi. Sodda va real transformatorning farqlari aniqlanadi.
Bir fazali transformatorning yuksiz ishlashi: Transformator yuklanmagan holatda ishlaganda sodir bo'ladigan jarayonlar tahlil qilinadi. Bu rejimda asosiy e'tibor magnit oqimi va EYuKlar shakliga qaratiladi. Magnitlovchi tok va po'latdagi yo'qotishlar ham ko'rib chiqiladi.
Uch fazali transformatorlarning magnit tizimlari: Uch fazali transformatorlarning magnit o'tkazgichlari (o'zakli, qobiqli va b.) haqida ma'lumot beriladi. Ularning afzalliklari va kamchiliklari taqqoslanadi. Chulg'amlarni ulash sxemalari va EYuKlararo munosabatlar ko'rib chiqiladi.
Transformatorlarning ulanish usullari va vektor guruhlari: Uch fazali transformator chulg'amlarini ulash usullari (Y, Δ, Z) va ularning kombinatsiyalari batafsil yoritiladi. Vektor guruhlari tushuntiriladi va ularning ahamiyati ko'rsatiladi.
Uch fazali transformatorlarning nosimmetrik yuklanishi: Transformatorlar nosimmetrik yuklanish holatida ishlaganda sodir bo'ladigan jarayonlar tahlil qilinadi. Simmetrik tashkil etuvchilar usuli qo'llaniladi va nol ketma-ketlikdagi toklar ta'siri ko'rib chiqiladi.
Transformatorning qisqa tutashuv rejimi: Qisqa tutashuv rejimi va uning xavfliligi tushuntiriladi. Qisqa tutashuv toklarini cheklash usullari ko'rsatiladi. Bu rejimda sodir bo'ladigan fizik jarayonlar tahlil qilinadi. Qisqa tutashuvga bardoshlilik sinovlari haqida ma'lumot beriladi.
Transformatorlarning kuclanishini rostlash: Transformatorlarda kuchlanishni rostlash usullari (o'ramlarni qayta ulash, kuchlanishni qo'shish) ko'rib chiqiladi. Rostlash qurilmalari haqida ma'lumot beriladi. Avtomatik rostlash tizimlari tahlil qilinadi.
Maxsus transformatorlar: O'zgartgich transformatorlari, payvandlash transformatorlari va boshqa maxsus transformatorlar haqida ma'lumot beriladi. Ularning tuzilishi, ishlash prinsiplari va qo'llanilish sohalari ko'rsatiladi.
Transformatorlarning ishlash davrida kelib chiqadigan nosozliklar: Transformatorlarda uchraydigan tipik nosozliklar va ularning sabablari ko'rsatiladi. Nosozliklarni aniqlash usullari va ularni bartaraf etish choralari haqida maslahatlar beriladi.