Yangi pedagogik texnologiyalar
Ushbu qo'llanma "Yangi pedagogik texnologiyalar" oliy ta'lim muassasalari talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, pedagogika sohasidagi ilg'or texnologiyalar va ularni ta'lim jarayoniga joriy etish masalalarini yoritadi. Qo'llanma pedagogik texnologiyalarning nazariy asoslari, testshunoslik asoslari va to'la o'zlashtirish texnologiyasi kabi uchta asosiy bo'limdan iborat. Unda, har bir mavzuga oid mustaqil ta'lim topshiriqlari va nazorat testlari berilgan.
Asosiy mavzular
- Pedagogik texnologiyaning asoslari: Ushbu mavzu pedagogik texnologiyaning nazariy asoslari, o'qitishga texnologik yondashuvning kelib chiqishi, O'zbekistonda pedagogik texnologiyaga oid tadqiqotlar va ta'lim tizimida pedagogik texnologiyaning paydo bo'lishi kabi masalalarni qamrab oladi. Shuningdek, tayanch so'z va iboralar, nazorat uchun test topshiriqlari va foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.
- Ta'lim tizimini tubdan isloh qilishni belgilovchi xujjatlar: Mavzuda O'zbekiston Respublikasi ta'lim tizimini jahon standartlariga muvofiqlashtirish vazifalari, Kadrlar tayyorlash milliy dasturi, "Ta'lim to'g'risida"gi Qonun va Kadrlar tayyorlash milliy dasturida ta'lim jarayonini ilg'or pedagogik texnologiyalar bilan ta'minlashning zarurligi ko'rib chiqiladi.
- O'qitish jarayoniga texnologik yondoshishning o'ziga xos xususiyatlari: Bu mavzu o'qitish jarayoniga texnologik yondashish, ta'lim tarbiyaga yondoshuvlar, ta'limning tizimli usuli va pedagogik tizim kabi tushunchalarni o'z ichiga oladi. Talabalarning o'quv faoliyati uchun mo'ljallangan topshiriqlar va ularning to'g'ri javoblari ham berilgan.
- Pedagogik maqsadlarning belgilash texnologiyasi: Mavzuda o'quv maqsadlarini belgilash usullari, pedagogik taksonomiya haqida tushuncha, o'quv maqsadlariga muvofiq bo'lgan shaxs faoliyati sohalari va B.Blum taksonomiyasi haqida ma'lumotlar berilgan.
- Bixeviorizm haqida tushuncha: Ushbu mavzu bixeviorizm haqida tushuncha, etalon-maqsadlarni yaratish, qo'llash va ularni test topshiriqlariga aylantirish, aniqlashtirilgan o'quv maqsadlarini fe'llar yordamida ifodalanishi va identifikasiyalanuvchi maqsadlarni ishlab chiqishi kabi masalalarni qamrab oladi.
- Testshunoslik asoslari: Mavzuda testning rivojlanish tarixi, test usuli bilan baholashning afzalliklari, test turlari va pedagogik test shakllari haqida ma'lumotlar berilgan.
- Test topshiriqlarini tuzish va sinash metodikasi: Bu mavzu test topshiriqlariga qo'yiladigan didaktik talablar, test rejasini ishlab chiqish, fan bo'limlari va o'zlashtirish darajalari bo'yicha test rejasini yaratish kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
- Test tuzishdagi eng xarakterli xatoliklar: Mavzuda testni taxlil qilish, test topshiriqlarini empirik usulida sinash va test tuzuvchilarni xatolarini taxlil qilish haqida ma'lumotlar berilgan.
- O'quv maqsadlariga erishish usullari: Mavzu takrorlanuvchan o'qitish sikli, pedagogik texnologiya tamoyillari va qoidalari hamda ularning o'ziga xosligini o'rganadi.
- O'zlashtirishning ijodiy darajasiga oid pedagogik texnologiya: Ushbu mavzu N.F.Talizina nazariyasi, to'la o'zlashtirishga erishish g'oyasi, o'qitish natijalarini aniqlash va test topshiriqlarini tuzish hamda bilim va ko'nikmalarning to'la o'zlashtirilishi kabi masalalarni qamrab oladi.
- To'la o'zlashtirish texnologiyasining yutuq va kamchiliklari: Mavzu to'la o'zlashtirish texnologiyasining chegaralanganligi, o'qitishning individual yozma ko'rsatmali va individual-brigada usullari, mashg'ulotlarni didaktik konstruksiyalash usullari va o'qituvchi mashg'ulotlarni pedagogik texnologiya bo'yicha loyihalash kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
- O'qitishning interfaol usullari: Ushbu mavzu tanqidiy fikrlashga o'rgatish pedagogik texnologiyaning asosiy maqsadi, tanqidiy fikrlashning psixologik mohiyati, tanqidiy fikrlashga o'rgatish usullari va tanqidiy fikrlashga o'rganuvchi ish turlarini qamrab oladi.
- Kritik (tahliliy) fikrlash asoslari: Interfaol metodlar va ularning tavsifi, "Aqliy hujum”, Sinkveyn, Klaster metodlari hamkorlikda o'qish, munozara yuritish, Ven diagrammasi, insert strategiyasi kabi masalalar yoritilgan.
- Talabalarning yozma ish yozish orqali, ularning fikrlash qobiliyatlarini rivojlantiruvchi strategiyalar: Yozma nutqning ahamiyati, tafakkur jarayonining mohiyati, tanqidiy fikrlashga o'rgatuvchi ish usullarining mazmuni va surilgan ma'ruza masalalari o'rganiladi.