Меҳнат ҳуқуқи

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasida mehnat munosabatlarini tartibga solish, mehnat bozorini boshqarish, xodimlarning huquqlarini himoya qilish masalalarini o'rganadi.

Asosiy mavzular

Mehnat huquqi tushunchasi, predmeti, usullari va tizimlari: Ushbu mavzu mehnat huquqining asosiy tushunchalari, predmeti, tartibga solish usullari va huquq tizimini o'rganishga bag'ishlangan. Unda mehnat sohasidagi ijtimoiy munosabatlarning huquqiy asoslari, mehnat bozorining roli va mehnat huquqining boshqa huquq sohalari bilan o'zaro aloqalari ko'rib chiqiladi.
Mehnat huquqining manbalari: Bu mavzu mehnat huquqining manbalari, ularning turlari va ahamiyatini yoritadi. O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, qonunlar, farmonlar va boshqa normativ-huquqiy hujjatlar mehnat huquqining manbalari sifatida tahlil etiladi. Xalqaro huquqning mehnat huquqiga ta'siri ham ko'rib chiqiladi.
Mehnat huquqi subyektlari: Ushbu mavzuda mehnat huquqi subyektlari, ularning turlari (xodimlar, ish beruvchilar, kasaba uyushmalari va boshqalar) va huquqiy maqomi o'rganiladi. Mehnat munosabatlarida subyektlarning huquq va majburiyatlari, ularning javobgarlik asoslari ko'rsatib o'tiladi.
Mehnatga oid huquqiy munosabatlar: Mazkur mavzuda mehnatga oid huquqiy munosabatlar, ularning turlari, kelib chiqishi, o'zgarishi va bekor bo'lish asoslari ko'rib chiqiladi. Mehnat shartnomasi, jamoa shartnomasi va boshqa huquqiy hujjatlar asosida yuzaga keladigan munosabatlar tahlil etiladi.
Ish vaqti va dam olish vaqti: Ushbu mavzuda ish vaqti, uning turlari va davomiyligi, dam olish vaqti, uning turlari va ahamiyati, shuningdek yillik mehnat ta'tillari kabi masalalar o'rganiladi. Ish vaqti va dam olish vaqtini tartibga solishning huquqiy asoslari ko'rsatib o'tiladi.
Mehnatga haq to'lash: Mazkur mavzuda ish haqining tushunchasi, turlari va tizimlari, ish haqidan ushlab qolish qoidalari, shuningdek mehnatga haq to'lashning huquqiy asoslari ko'rib chiqiladi. Mehnatga haq to'lash sohasidagi davlat siyosati ham yoritiladi.
Kafolatli va kompensatsiya to'lovlari: Bu mavzuda kafolatli to'lovlar tushunchasi, turlari va ahamiyati, kompensatsiya to'lovlari, ularning turlari va ahamiyati, xizmat safari va uning bilan bog'liq to'lovlar kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Mehnat munosabatlarida xodimlarga beriladigan kafolatlar va kompensatsiyalar tahlil etiladi.
Mehnat intizomi: Ushbu bobda mehnat intizomi tushunchasi, ahamiyati, uni mustahkamlashning huquqiy vositalari, korxonalarda ichki mehnat tartibi qoidalari, shuningdek mehnat qonunlarini buzganligi uchun javobgarlik masalalari yoritiladi.
Mehnat shartnomasi tomonlarining o'zaro moddiy javobgarligi: Mavzuda mehnat shartnomasi tomonlarining moddiy javobgarligi tushunchasi va turlari, zararni undirish tartibi va shartlari ko'rib chiqiladi. Xodim va ish beruvchining moddiy javobgarligi masalalari tahlil etiladi.
Mehnat muhofazasi va uni huquqiy tartibga solish: Ushbu bobda mehnat muhofazasi tushunchasi va uni ta'minlashning huquqiy vositalari, shuningdek xodimlar hamda ish beruvchilarning huquq va majburiyatlari o'rganiladi. Ish joylarida xavfsizlikni ta'minlash, kasb kasalliklarining oldini olish masalalari yoritiladi.
Mehnat nizolari: Mazkur bobda mehnat nizolari tushunchasi va ularni to'g'ri hal etishning ahamiyati, mehnat nizolarini ko'ruvchi organlar va ularning vakolatlari, shuningdek yakka mehnat nizolarini sudga ko'rish masalalari o'rganiladi.
Mehnat qonunlari ijrosi ustidan nazorat olib borish. Mehnat qonunlarini buzganligi uchun javobgarlik: Ushbu mavzu mehnat munosabatlarida qonuniylikni ta'minlash, mehnat qonunlari ijrosi ustidan nazorat olib boruvchi organlar va ularning vakolatlari, shuningdek mehnat qonunlarini buzganligi uchun javobgarlik masalalarini o'z ichiga oladi.
Mehnat munosabatlarini xalqaro huquqiy tartibga solishda davlatlararo hamkorlik: Ushbu mavzu mehnat sohasida xalqaro huquqiy hamkorlik, Xalqaro Mehnat Tashkiloti va mehnatni xalqaro huquqiy tartibga solishda uning o'rni, shuningdek O'zbekiston Respublikasining xalqaro hamkorligi masalalarini o'rganadi.