«Культура Киевской Руси 10-11 века»
Ushbu taqdimot Kiyev Rusining 10-11-asrlardagi madaniyatiga bag'ishlangan. Unda davlatning asosiy xususiyatlari, shaharlar va istehkomlarning qurilishi, arxitektura (ibodatxonalar va soborlar), yozuvning rivojlanishi, yozuv san'ati, zargarlik buyumlari kabi jihatlar ko'rib chiqiladi. Taqdimot Kiyev Rusining madaniy yuksalishi nima bilan bog'liqligi haqida savol bilan yakunlanadi.
Asosiy mavzular
- Shaharlar va istehkomlar qurilishi: Kiyev Rusi birlashgan bo'lishiga qaramay, uning hududlari katta mustaqillikka ega edi. Shaharlar har bir hududning markazi hisoblanib, yaxshi mustahkamlangan qal'alar bo'lgan. Shaharlar yog'och devorlar va minoralar bilan o'ralgan, atrofi xandaq bilan himoyalangan. Ichkarida tosh soborlar va saroylar joylashgan, ko'chalar esa yog'och bilan qoplangan. Shaharlarda bozorlar paydo bo'lgan, unda mahalliy dehqonlar va xorijiy savdogarlar savdo qilganlar. Savdo mahsulotlari orasida qurol-yarog', ziravorlar, matolar va zargarlik buyumlari bor edi. Shahar aholisining asosiy qismini hunarmandlar tashkil etgan.
- Arxitektura: Kiyev Rusida tosh binolar – cherkovlar va soborlar paydo bo'la boshladi. Kiyevdagi Sofiya sobori eng qadimgi inshootlardan biri hisoblanadi. Chernigovdagi Spaso-Preobrajenskiy sobori ham mashhur. Ichki bezaklari boyligi bilan ajralib turardi. Rassomlar ko'k va pushti ranglardan foydalanganlar. Cherkovlar ajoyib akustikaga ega bo'lgan. Devorlarga maxsus idishlar o'rnatilgan.
- Yozuvning rivojlanishi: Xristianlikni qabul qilish bilan Rusda kitob yozish boshlandi. Kitoblar diniy asosda yoki yilnomalar sifatida yaratilgan. Har bir kitob miniatyuralar bilan bezatilgan. Har bir yangi xatboshi bezatilgan bosh harflar bilan boshlangan. Ular odamlar, hayvonlar yoki murakkab naqshlar ko'rinishida bo'lgan. Ko'pincha qizil rang ishlatilgan, shuning uchun xatboshidagi chekinish "qizil satr" deb ataladi.
- Zargarlik san'ati: Qadimgi Rus davlati aholisi zargarlik sohasida yuqori mahoratga erishgan. Bizgacha bo'yin taqinchoqlari yetib kelgan.