Электр тизимлари ва тармоқлари
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan «Elektr tizimlari va tarmoqlari» fanidan ma'ruzalar matnini o'z ichiga oladi. Kitob oliy ta'lim muassasalari bakalavriat bosqichi talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, 5520200 – «Elektr energetikasi» yo'nalishi bo'yicha ta'lim olayotgan talabalarga mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Elektr ta'minoti tizimlarida elektr tarmoqlarining o'rni va vazifalari, tarmoq elementlarining asosiy tushunchalari va parametrlari.
- Transformatorlar: Ikki va uch chulg'amli transformatorlar, avtotransformatorlar va ularning xususiyatlari, almashtirish sxemalari va hisob parametrlari.
- Elektr sistemalarining sxemalari: Elektr sistemalarining barqaror holati, chiziqli va egri chiziqli tenglamalari, EUL holatini hisoblash usullari.
- EULda kuchlanishni hisoblash: EUL holatini yuklama quvvati berilganda hisoblash, kuchlanish pasayishi va isrofi, 35 kV dan past kuchlanishdagi tarmoqlarni hisoblash xususiyatlari.
- Yopiq tarmoqlarda kuchlanish taqsimoti: Sodda yopiq elektr tarmoqlarda kuchlanish va quvvat oqimlarining taqsimlanishi.
- Elektr tarmoqlarining turg'un holati: Elektr tarmoq turg'un holatining tenglamalari, chiziqli tugun kuchlanishlari tenglamalarini yechish usullari.
- Turli xil rostlashlar bilan bog'liq quvvat balanslari: Reaktiv quvvat balanslari, yuklamaning rostlash effekti, reaktiv quvvat iste'molchilari.
- Energetika tizimlarini loyihalash: Energetika tizimlari va elektr tarmoqlarni loyihalashning vazifalari, texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlar, variantlarni solishtirish, kuchlanishni tanlash.
- Quvvat va energiya isroflari: Elektr energiyasini isrofi, hisoblash usullari, isroflarni kamaytirish tadbirlari.
- Kuchsizlanish rostlash: Kuchlanish rostlash, bir pog'onali va ko'p pog'onali rostlash, mahalliy va markazlashgan rostlash, qarama-qarshi rostlash, elektr stansiyalarda kuchlanishni rostlash.