Форс ва ўзбек тилларида сон сўз туркуми
Ushbu kitob fors va o'zbek tillarida son so'z turkumining qiyosiy tahliliga bag'ishlangan. Unda sonlarning har ikki tildagi tuzilishi, ma'no xususiyatlari, turlari va ishlatilish o'rinlari ko'rib chiqiladi. Kitobda miqdor sonlar, tartib sonlar, kasr sonlar va taqsim sonlar kabi turlar batafsil tahlil etiladi. Shuningdek, har ikki tildagi sonlarning grammatik xususiyatlari va ularning so'z birikmalaridagi o'rni yoritilgan. Fors tilidagi sonlarning arab tilidan kirgan elementlari ham ko'rib chiqiladi. Kitob tilshunoslikka oid bo'lib, fors va o'zbek tillarini o'rganuvchilar, qiyosiy tilshunoslik bilan shug'ullanuvchi tadqiqotchilar uchun foydali manba bo'lishi mumkin.
Asosiy mavzular
- Miqdor sonlar: Miqdor sonlar fors va o'zbek tillarida predmetlarning aniq yoki noaniq miqdorini ifodalash uchun ishlatiladi. Fors tilida aniq va noaniq miqdor sonlar mavjud bo'lsa, o'zbek tilida asosan sanoq sonlar ishlatiladi. Har ikki tilda ham miqdor sonlar sanaluvchi predmetdan oldin keladi va predmet birlik shaklida bo'ladi.
- Tartib sonlar: Tartib sonlar fors va o'zbek tillarida predmetlarning tartibini ko'rsatish uchun ishlatiladi. O'zbek tilida tartib sonlar sanoq sonlarga -(i)nchi affiksini qo'shish orqali yasaladi. Fors tilida esa -omin affiksi ishlatiladi. Tartib sonlar sifatga yaqin bo'lib, предметнинг белгисини билдиради.
- Kasr sonlar: Kasr sonlar fors va o'zbek tillarida butunning qismlarini ifodalash uchun ishlatiladi. Har ikki tilda ham kasr sonlar tuzilishiga ko'ra boshqa sonlardan farqlanadi. O'zbek tilida kasr sonning surati bosh, maxraji chiqish kelishik shaklida keladi. Fors tilida esa kasr sonning surati miqdor son, maxraji tartib son orqali ifodalanadi.
- Taqsim sonlar: Taqsim sonlar fors va o'zbek tillarida predmetlarning taqsimlanish yoki guruhlanish miqdorini bildiradi. Har ikki tilda ham taqsim sonlar takrorlash orqali yoki maxsus qo'shimchalar yordamida yasaladi. Taqsim sonlar, odatda, предметларнинг бир хил миқдорда гуруҳланишини кўрсатади.