Педагогика назарияси ва тарихи фанидан маърузалар матни

Ushbu hujjat pedagogika nazariyasi va amaliyotiga oid ma'lumotlar to'plamini o'z ichiga oladi. Unda ta'lim va tarbiya jarayonlari, ularning qonuniyatlari, metodlari, vositalari, tashkiliy shakllari, o'qituvchining roli, zamonaviy ta'lim kontseptsiyalari, hamda boshqaruv masalalari kabi muhim mavzular yoritilgan. Materiallar O'zbekiston Respublikasi ta'lim tizimida amalga oshirilayotgan islohotlar va yangiliklar asosida bayon etilgan.

Asosiy mavzular

• Ta'lim sohasidagi islohatlar. Pedagogika fanining maqsad va vazifalari: Ushbu mavzu O'zbekistonda ta'lim sohasida amalga oshirilayotgan islohotlarning zarurati va mohiyatini, barkamol avlodni tarbiyalashning qonuniy asoslarini, pedagogika fanining maqsad va vazifalarini, jamiyat rivojida pedagogikaning o'rnini, pedagogikaning asosiy kategoriyalarini, ta'lim-tarbiya jarayonining asosiy elementlarini, pedagogika fanlari tizimini yoritadi.
• O'qituvchilarda milliy istiqlol g'oyasi va mafkurasini tarbiyalash: Ushbu mavzu milliy istiqlol mafkurasining asosiy g'oyalari va mohiyatini, milliy istiqlol g'oyasi va fuqarolik tarbiyasini, shaxsning biologik va psixologik rivojlanishini, shaxs shakllanishiga ta'sir etuvchi asosiy omillarni, irsiyat biologik omilni, muhit ijtimoiy omilni, ta'lim va tarbiyaning, faoliyat va faollik ahamiyatini o'rganadi.
• Pedagogika fanining ilmiy - tadqiqot metodlari: Ushbu mavzu pedagogika fanining ilmiy-tadqiqot metodlarini, ilmiy-pedagogik tadqiqot usullarining ilmiy manbalarini o'rganishdagi o'rnini, ilmiy-pedagogika tadqiqotlarning tarkibini, kuzatish, tajriba, tahliliy, yordamchi metodlarni, pedagogik tadqiqotda suhbat metodining o'rnini, bolalar ijodini o'rganish usullarini, ilmiy tadqiqotda tets va so'rovnomalar uslubini, maktab hujjatlarini tahlil qilishni, eksperiment-tajriba-sinov uslubini, statistika ma'lumotlarini tahlil qilishni, matematika va kibernetika uslubini, ilmiy-pedagogika tadqiqotlarning tarkibiy qismlarini o'z ichiga oladi.
• Didaktikaning asosiy tushunchalari, qonuniyatlari: Didaktikaning ta'limga oid tushunchalarini, ta'limning mohiyati, mazmuni, vazifalari, o'qitish prinsiplari, shakllari, ta'lim jarayonining asosiy vazifalari, ta'limning asosiy vazifalari shaxsni ilmiy bilimlar ko'nikma va malakalar bilan qurollantirishdan iboratligini, ta'lim inson bilish faoliyatining bir turi sifatida bir necha ma'noni bildirishini, ta'lim orqali yosh avlodga insoniyat tajribasi orqali to'plagan bilimlar berilishini o'rganadi.
• Ta'lim metodlari va vositalari: Ushbu mavzu o'qitish usullarining ta'lim jarayonidagi ahamiyatini, ta'lim metodlari tasnifini, ta'lim vositalarini, o'qitish metodini, o'qitishning og'zaki metodi, o'qitishning amaliy ishlar metodi, o'qitishning ko'rgazmali metodi, muammoli evritsik modellashtirish metodi, o'qitishning muammoli izlanish va reproduktiv metodi, o'qitishning induktiv va deduktiv metodi, o'qitishda rag'batiantirish va tanbeh berish metodi, o'qitishda nazorat va o'z-o'zining nazorat qilish metodini o'z ichiga oladi.
• Zamonaviy ta'lim mazmuni va ta'limning tashkiliy shakllari: Ushbu mavzu ta'limning asosiy mazmunini, ta'lim shakllarining tarixan paydo bo'lishini, ta'limning asosiy shakli -dars va unga qo'yilgan talablarni, ta'limning samaradorligining ta'minlovchi no'ananaviy shakllarni, ta'limni tashkil etish shakllarini yoritadi.
• Tarbiya jarayonining mohiyati va mazmuni. Tarbiyaning umumiy metodlari: Ushbu mavzu tarbiya jarayonining mohiyati va mazmunini, tarbiya jarayonining hususiyatlarini, tarbiyaning umumiy metodlarini, tarbiyalanganlikning asosiy belgilarini, tarbiyaviy metodlarni, tarbiyaviy aloqalarni yoritadi.
• O'quvchilarni MA'NAVIY-AHLOQIY TARBIYAlash: Ushbu mavzu Ahloq va ahloqiylik haqida tushunchani, Ahloqiy tarbiya mazmunini, Ma'naviy-ahloqiy tarbiyani amalga oshirish yo'llarini, Komil insonning ma'naviy sifatlarini, Inson komilligi mezonlarini, Mustaqil fikrlashni tarbiyalashni yoritadi.
• Pedagogik g'oyalar rivojining tarixi va ta'lim tarbiyaning zamonaviy kontseptsiyasi: Ushbu mavzu Qadimgi G'arb mamlakatlarida pedagogik g'oyalar rivojini, Konfutsiy ta'limotining o'ziga xos jixatlarini, Yan Amos Komenskiyning pedagogik nazariyasini, XIX- XX –asrlarda g'arbiy evropa davlatlarida ta'lim va tarbiya soxasidagi pedagogik g'oyalarni o'rganadi.
• Ta'lim muassasalarini boshqarish: Ushbu mavzu Ta'lim tizimini tashkil qilishning asosiy tamoiyllarini, Boshqaruvning asosiy omillarini, Ichki va tashqi nazorat turlarini,Ta'lim-tarbiya jarayonini o'z tarkibiga yoshlarning, talabalarning fikrlash faoliyatlarini, kasb egallash va o'zlarida komil inson sifatlarini shakllantirishning bir nechta bevosita va bilvosita ta'sir qiluvchi, bir-birini to'ldiruvchi faktorlarini oladigan murakkab jarayonligini o'rganadi.