Organik kimyo

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Sog'liqni Saqlash Vazirligi tomonidan tasdiqlangan va Toshkent farmatsevtika instituti talabalari uchun mo'ljallangan organik kimyo fanidan ma'ruzalar matnidir. Kitobda organik birikmalarning tuzilishi, nomlanishi, xossalari, reaktsiyalari va ahamiyati kabi asosiy mavzular yoritilgan.

Asosiy mavzular

Kirish. Organik birikmalarda kimyoviy bog`lar: Organik kimyo fanining ahamiyati, predmeti, organik moddalarning anorganik moddalardan farqi, uglerod atomining o'ziga xos xususiyatlari, organik birikmalarning turlari va tuzilishi, kimyoviy bog'lanish turlari (kovalent, ionli va koordinatsion bog'lar), bog'larning qutbligi, elektronodonor va elektronoaktseptor effektlar.
XIMIYAVIY BOG`LARNING ELEKTRON NAZARIYASI: Kvant mexanikasining organik kimyodagi ahamiyati, atom tuzilishining zamonaviy tushunchalari, atom orbital (AO) va kvant sonlari, gibridlanish (sp3, sp2, sp) va uning geometriyaga ta'siri, sigma va pi bog'larining hosil bo'lishi, molekulyar orbitallar nazariyasi.
UGLEROD ATOMINING ELEKTRON TUZILIShI: Ugled atomining elektron konfiguratsiyasi, qo'zg'algan va qo'zg'almagan holatlari, valentlik va valent elektronlar, elektronlarning gibridlanishi, gibrid orbitallarning shakli va yo'nalishi, molekulalarning shakllanishidagi roli.
Molekulada atomlarning o`zaro ta'siri: Induktiv va mezomer effektlar, ularning ta'siri, ochiq va yopiq zanjirli sistemalar, pi-pi va rho-pi ta'sirlanishlar, aromatik birikmalar va ularning xususiyatlari, mezomeriya energiyasi.
Tetragonal uglerod atomidagi radikal o`rin olish reaktsiyalari (SR): Alkan va sikloalkanlarning tuzilishi, izomeriyasi, nomenklaturasi, olinish usullari va xossalari, radikal o'rin olish reaktsiyalari (galogenlash, nitrolash), oksidlanish va parchalanish reaktsiyalari, konformatsiya va uning turlari.
Alkin va alkadienlarning reaktsiyaga kirish ?obiliyati: Alkin va alkadienlarning tuzilishi, nomenklaturasi va izomeriyasi, olinish usullari, elektrofil birikish reaktsiyalari, gidratatsiya, polimerlanish, SN-kislotalik xossasi, diyen qator uglevodorodlar va ularning klassifikatsiyasi.