“Gap va uning tasnifi”

Ushbu kitobda gapning nazariy va amaliy jihatlari, uning turlari va tuzilish xususiyatlari o'rganiladi. Kitobda gapning ta'rifi, asosiy belgilari, turlari (ifoda maqsadiga ko'ra, emotsionallikka ko'ra, voqelikka munosabatiga ko'ra, tuzilishiga ko'ra, grammatik asosiga ko'ra, gap bo'laklariga ko'ra, kommunikativ vaziyatga ko'ra) batafsil yoritilgan. Har bir tur uchun misollar keltirilgan va ularning o'ziga xos xususiyatlari tushuntirilgan.

Asosiy mavzular

Gap haqida umumiy tushuncha: Gapning ta'rifi, nutqdagi o'rni va ahamiyati, gapni gap qiluvchi asosiy belgilar (tugallik, intonatsiya, predikativlik) ko'rib chiqiladi.
Gapning ifoda maqsadiga ko'ra turlari: Gapning ifoda maqsadiga ko'ra darak gap, so'roq gap va buyruq gap kabi turlari farqlanadi va ularning o'ziga xos xususiyatlari misollar bilan tushuntiriladi.
Gapning emotsionallikka ko'ra turlari: Gapning emotsional va emotsional bo'lmagan turlari, ularning ifoda usullari va farqlari ko'rsatiladi. Emotsional gaplarning maktab darsliklarida undov gaplar deb yuritilishi haqida ma'lumot beriladi.
Gapning voqelikka munosabatiga ko'ra turlari: Gapning voqelikka munosabatiga ko'ra tasdiq va inkor gaplar farqlanadi va ularning tuzilish xususiyatlari tushuntiriladi.
Gapning tuzilishiga ko'ra turlari: Gapning tuzilishiga ko'ra sodda va qo'shma gaplar farqlanadi. Sodda gapning tuzilishi, qo'shma gapning turlari (bog'langan, ergashgan, aralash) va ularning grammatik xususiyatlari ko'rib chiqiladi.
Gapning grammatik asosiga ko'ra turlari: Gapning grammatik asosiga ko'ra bir bosh bo'lakli va ikki bosh bo'lakli gaplar farqlanadi. Ularning tuzilishidagi o'ziga xosliklar va misollar keltiriladi.
Gapning bo'laklariga ko'ra turlari: Gapning bo'laklarga ajraladigan va ajralmaydigan turlari farqlanadi va ularning o'ziga xos xususiyatlari misollar bilan tushuntiriladi.
Gapning kommunikativ vaziyatiga ko'ra turlari: Gapning kommunikativ vaziyatiga ko'ra to'liq va to'liqsiz gaplar farqlanadi. Ularning qo'llanilish o'rinlari va farqlari tushuntiriladi.