Lоrеnts almashtirishlari, xususiy vaqt, Interval, tеzlikni almashtirish
Ushbu kitob nisbiylik nazariyasining asosiy tushunchalarini, xususan Lorents almashtirishlarini, xususiy vaqt va interval tushunchalarini, shuningdek, tezlikni almashtirish qonuniyatlarini tushuntiradi. Unda inertsial sanoq sistemalari, vaqtning nisbiyligi, uzunlikning qisqarishi kabi fizik hodisalar batafsil yoritilgan. Kitobda keltirilgan adabiyotlar ro'yxati, mavzuni chuqurroq o'rganish uchun manba bo'lib xizmat qiladi.
Asosiy mavzular
- Lorents almashtirishlari: Ushbu mavzu doirasida, bir-biriga nisbatan tekis harakatlanayotgan sanoq sistemalarida fazoviy koordinatalar va vaqtlar orasidagi bog'lanishni ifodalovchi almashtirish qonunlari keltirib chiqariladi. Eynshteyn nisbiylik nazariyasining postulatlaridan kelib chiqib, sferik elektromagnit to'lqinning tarqalishi orqali Lorents almashtirishlari tushuntiriladi. Shuningdek, koordinatalar invariantligi masalalari ham ko'rib chiqiladi.
- Xususiy vaqt: Bu mavzu xususiy vaqt tushunchasini ochib beradi. Harakatlanayotgan soatning ko'rsatishi, tinch turgan soatga nisbatan qanday farq qilishi tahlil qilinadi. Xususiy vaqtning harakatlanayotgan ob'ekt bilan bog'liq ekanligi, vaqtning nisbiyligi, shuningdek, vaqt o'tishining harakat holatiga bog'liqligi ko'rsatiladi.
- Uzunlikning o'zgarishi: Ushbu mavzu harakatlanayotgan jismning uzunligi, tinch holatdagi uzunligiga nisbatan qanday o'zgarishini tushuntiradi. Lorents qisqarishi hodisasi, harakat yo'nalishidagi uzunlikning qisqarishi, hamda harakatga perpendikular yo'nalishda o'lchamning o'zgarmasligi tahlil qilinadi.