Семасиология
Ushbu kitob semasiologiya, ya'ni ma'no haqidagi fan bilan bog'liq bo'lib, unda tilshunoslikning ushbu sohasiga oid asosiy tushunchalar va uslublar ko'rib chiqiladi. Kitobda semasiologiyaning shakllanishi, leksik semantika, polisemantika, shuningdek, leksik va semantik munosabatlar kabi mavzularga to'xtalib o'tiladi. Shuningdek, kitobda semasiologik tadqiqot metodlari batafsil yoritilgan. Kitob semasiologiya fanini o'rganuvchi talabalar va mutaxassislar uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Semaсiologiyaning shakllanishi: Ushbu bob semasiologiya fanining tilshunoslikdagi o'rni, vazifalari va rivojlanish bosqichlarini o'rganadi. Unda semasiologiyaning ma'no haqidagi soha ekanligi, til birliklarining ma'nolarini tadqiq etishi va lisoniy ma'noning o'rganish predmeti ekanligi ta'kidlanadi. Shuningdek, semasiologiyaning leksikologiya va grammatika bilan aloqalari ko'rib chiqiladi.
- Leksik semantika: Ushbu bob leksik ma'no, uning mohiyati va ifodalovchi omillariga bag'ishlangan. Unda semasiologiya va onomasiologiyaning leksik semantika aspektlari sifatida o'rni, leksik ma'no va nom munosabati, leksik ma'noni ifodalovchi omillar va uning tushuncha bilan aloqasi tahlil qilinadi. Bundan tashqari, leksik ma'noning turli qirralari ham ko'rib chiqiladi.
- Leksik birliklar va ularning semantik strukturasi: Ushbu bobda leksik birliklar, xususan leksemalar til leksik-semantik sistemasining asosiy birligi sifatida o'rganiladi. Leksemaning ma'no va shakl jihatlari, sememalar, leksik-semantik variantlar va ularning o'zaro munosabatlari tahlil qilinadi. Shuningdek, polisemantika hodisasi ham ko'rib chiqiladi.
- Polisemiya hodisasi: Polisemiya hodisasi, uning sabablari va turlari tahlil qilinadi. Polisemiya kelib chiqishining asosiy omillari, jumladan til iqtisodi va umumiylik prinsipi ko'rib chiqiladi. Shuningdek, polisemem leksemalarda ma'nolararo munosabatlar va ularning tasnifi ham o'rganiladi.
- Leksik-semantik munosabatlar: Ushbu bobda leksik-semantik munosabatlarning asosiy turlari, ya'ni sinonimiya, antonimiya va omonimiya kabi hodisalar ko'rib chiqiladi. Ushbu munosabatlarning mohiyati, o'ziga xos xususiyatlari va turlari tahlil etiladi.
- Semasiologiyaning tadqiq metodlari: Ushbu bob semasiologiyada qo'llaniladigan asosiy tadqiqot metodlariga bag'ishlangan. Unda tavsifiy, tarixiy, qiyosiy va komponent tahlil kabi metodlar mohiyati va qo'llanilish doiralari batafsil yoritiladi. Shuningdek, semalarni aniqlash va tahlil qilish uslublari ham ko'rib chiqiladi.