«Гидравлика, гидро ва пневмо юритма” фанидан муаммоли маърузалар матни
Ushbu kitob "Gidravlika, gidro va pnevmo yuritmalar" fanidan muammoli ma'ruzalar matni bo'lib, O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan nashr etilgan. Kitobda gidravlika, gidro va pnevmo yuritmalarning asosiy tushunchalari, qonunlari, xossalari va ularning texnikada qo'llanilishi o'rganilgan. Mualliflar talabalarga fan materiallarini o'zlashtirishda yordam berish maqsadida muammoli yondashuvni qo'llaganlar va nazariy bilimlarni amaliy misollar bilan mustahkamlaganlar.
Asosiy mavzular
- Gidravlikaning asosiy tushunchalari va xossalari: Gidravlika fanining maqsadlari, rivojlanish tarixi, ahamiyati, suyuqliklarning asosiy xossalari (zichlik, siqilish, yopishqoqlik, sirt tarangligi) batafsil bayon etilgan.
- Gidrostatika: Suyuqlik bosimi, gidrostatik bosimning xossalari, muvozanat shartlari, tekkis va egri sirtlarga ta'sir etuvchi bosimlar, jismlarning suzishi, Arximed qonuni kabi mavzular ko'rilgan.
- Suyuqlik kinematikasi va dinamikasi: Suyuqlik harakat turlari, oqim turlari, o'rtacha tezlik, sarf, uzluksizlik tenglamasi, Bernulli tenglamasi, real suyuqliklar uchun Bernulli tenglamasi, gidravlik qarshiliklar, gidravlik qiyalik kabi masalalar yoritilgan.
- Gidrodinamik o'xshashliklar va modellashtirish: Mexanik va matematik modellashtirish, gidrodinamik o'xshashlik mezonlari, suyuqliklar harakat tartibi, Reynolds soni va kritik tezlik haqida ma'lumot berilgan.
- Quvurlar tizimlaridagi gidravlik hisoblash: Oddiy quvur tizimlarining gidravlik hisobi, ketma-ket va parallel ulangan quvur tizimlari, tarmoqlangan quvur tizimlari kabi mavzularni o'z ichiga oladi. Gidravlik zarba va uni kamaytirish usullari ham muhokama qilingan.
- Nasoslar va gidrodvigatellar: Nasoslar va gidrodvigatellarning turlari (hajmli, dinamik, parrakli), ularning tuzilishi, ishlash prinsiplari va asosiy parametrlari (unumdorlik, bosim, quvvat) batafsil tahlil qilingan.
- Gidro va pnevmoyuritmalarni boshqarish: Gidro va pnevmoyuritmalarni drosselli, hajmli, hamda soplo-zaslonka usullari orqali boshqarish tamoyillari, elementlari, ishlatilish sohalari ko'rib chiqilgan.