Қон морфофизиологияси
Ushbu kitob talabalarga mo'ljallangan "Qon morfofiziologiyasi" kursidan amaliy mashg'ulotlarni o'tkazish bo'yicha uslubiy qo'llanma bo'lib, unda qonning shaklli elementlarini tekshirish, gematokrit, gemoglobin miqdori, eritrotsitlarning cho'kish tezligi, qon guruhini aniqlash kabi laboratoriya usullari batafsil yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Tekshirish uchun qon olish: Odamdan qon olish usullari, ish anjomlari va tajriba o'tkazish tartibi bayon etilgan. Qonni IV barmoqdan olish afzalliklari tushuntirilgan.
- Gematokrit ko'rsatkichini aniqlash: Gematokritning ta'rifi, normal ko'rsatkichlari, ish anjomlari va tajriba o'tkazish tartibi keltirilgan. Markazdan qochiruvchi (sentrafuga) yordamida shaklli elementlar hajmini aniqlash usuli ko'rsatilgan.
- Qondagi gemoglobin miqdorini aniqlash: Gemoglobinning ta'rifi, normal miqdori, ish anjomlari va Salii usuli bo'yicha tajriba o'tkazish tartibi bayon etilgan. Eritmani standart rang bilan solishtirish orqali gemoglobin miqdorini aniqlash usuli tushuntirilgan.
- Eritrotsitlarning cho'kish tezligini aniqlash (EXT): Eritrotsitlarning cho'kish tezligining ta'rifi, fiziologik va patologik holatlarda o'zgarishi, ish anjomlari va Pantchenkov usuli bo'yicha tajriba o'tkazish tartibi keltirilgan. Kapillyar yordamida qon va natriy tsitrat eritmasini olish va EXTni aniqlash usuli ko'rsatilgan.
- Qonning rang ko'rsatkichini hisoblash: Qonning rang ko'rsatkichining ta'rifi, normal qiymati va uni hisoblash formulasi berilgan. Gematologik ko'rsatkichlar asosida rang ko'rsatkichini hisoblash usuli tushuntirilgan.
- Goryaev hisoblash kamerasida qonning shaklli elementlarini sanash: Hisoblash kameralarining turlari (Goryaev, Eyurker, Toma-Tseys), ish anjomlari, eritrotsitlar va leykotsitlar uchun suyultiruvchi eritmalardan foydalanish, kameralarni to'ldirish va mikroskop ostida sanash usullari batafsil ko'rsatilgan.
- Gemoliz. Osmostik gemolizni aniqlash: Gemolizning ta'rifi, turlari (osmotik, kimyoviy, mexanik, biologik) va osmotik gemoliz jarayonini aniqlash usullari keltirilgan. Eritrotsitlarning turli konsentratsiyalarda gemolizga uchrashi batafsil bayon etilgan.
- Eritrotsitlarning rezistentligini aniqlash: Natriy xloridning turli konsentratsiyalarda eritma tayyorlash va eritrotsitlar chidamliligini aniqlash usuli berilgan. Minimal va maksimal chidamlilikni aniqlash tartibi bayon etilgan.
- Qon guruhini aniqlash: Qon guruhlarining farqlanishi (agglutinogen va agglutinin), ish anjomlari, standart zardoblar yordamida qon guruhini aniqlash usuli keltirilgan. Qon quyishda moslik qoidalari yoritilgan.
- Qon ivish tezligini aniqlash: Qon ivish tezligini aniqlash usullari (Altgauzen, Suxarev bo'yicha), ish anjomlari va tajriba o'tkazish tartibi bayon etilgan.
- Eritrotsitopoez eki kizil kon xujayralarining tarakkieti.: Qizil qon tanachalari eki eritrotsitlar voqea etgan organizmda suyat kumidagi tarkqiy etadi. Ular uchun barcha kon xujayralari kabi, boshlanchi xujayra builib, uzak xujayrasi xisoblanadi. Uzak xujayralar uz navbatida mielopoezning boshlanchi xujayralari tomon differentsiallashib.