Тармоқ иқтисодиёти

Ushbu kitob "Tarmok iktisodieti va menejmenti" fanidan amaliy mashg'ulotlarni o'tkazish bo'yicha uslubiy ko'rsatmalardan iborat. Unda suv xo'jaligi va melioratsiya bakalavriat ta'lim yo'nalishi talabalari uchun mo'ljallangan amaliy mashg'ulotlar, ularning mazmuni, bajarish tartibi va zaruriy ma'lumotlar keltirilgan. Kitobda suv resurslaridan foydalanish samaradorligini baholash, sug'orish tizimlarini qayta qurish, asosiy fondlardan foydalanish, tomchilatib sug'orish usulini joriy etishning iqtisodiy samaradorligi kabi mavzularga e'tibor qaratilgan. Shuningdek, mehnat sarfi va unumdorligini aniqlash, gidrotexnik melioratsiyaning iqtisodiy samaradorligiga ta'sirini hisoblash masalalari ham ko'rib chiqilgan. Kitobning maqsadi - talabalarning nazariy bilimlarini amaliyotda qo'llash ko'nikmalarini shakllantirish va suv resurslaridan oqilona foydalanish zarurligini anglatishdir.

Asosiy mavzular

Suv resurslaridan foydalanishning iqtisodiy samaradorligi: Ushbu mavzu suv resurslaridan qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishida samarali foydalanishning mohiyatini, sug'orish suvining mahsuldorligini, sug'orish sistemasining foydali ish koeffitsientini (FIK) aniqlashni o'z ichiga oladi. Talabalarga xujalikda sugorish suvidan foydalanishni iktisodiy samaradorligini aniqlash vazifasi beriladi.
Gidrotexnik melioratsiyaning iqtisodiy samaradorligi: Bu mavzu qishloq xo'jalik korxonasida gidrotexnik melioratsiyaning ishlab chiqarishga ta'sirini baholashga bag'ishlangan. Unda yalpi mahsulot qiymatining ortishi, jamiyat harajatlarining ortishi va rentabellik darajasining ortishi kabi ko'rsatkichlar hisoblanadi.
Suv xo'jaligida mehnat sarfi va unumdorligi: Ushbu mavzu suv xo'jaligida mehnat resurslaridan foydalanishning samaradorligini oshirish masalalarini ko'rib chiqadi. Unda ishchilar sonining o'zgarishi, bir ishchi hisobiga to'g'ri keladigan xizmat ko'rsatish maydoni, mehnat unumdorligi kabi ko'rsatkichlar aniqlanadi.
Asosiy fondlardan foydalanish: Bu mavzu suv xo'jaligida asosiy fondlardan foydalanishning muhim ko'rsatkichlarini (fond bilan ta'minlanganlik, mehnatni fond bilan qurollanganligi, fond qaytimi, fond sig'imi) hisoblashga bag'ishlangan.
Tomchilatib sug'orishning iqtisodiy samaradorligi: Ushbu mavzu tomchilatib sug'orish usulini qishloq xo'jaligiga joriy etishning iqtisodiy samaradorligini baholash masalalarini o'z ichiga oladi. Unda yillik tejaladigan suv miqdori, tejaladigan suv hisobiga olinadigan iqtisod, mehnat sarfini tejalishi, qo'shimcha mahsulot miqdori kabi ko'rsatkichlar hisoblanadi.
Sug'orish sistemalarini qayta qurishning iqtisodiy samaradorligi: Ushbu mavzu sug'orish tizimlarini qayta qurishning iqtisodiy samaradorligini baholashga bag'ishlangan. Unda tejaladigan suv miqdori, qo'shimcha mahsulot miqdori, ishlarni mexanizatsiyalash darajasi, kapital mablag'ni o'zini qoplash muddati kabi ko'rsatkichlar hisoblanadi.