Тилшунослик асослари фанидан маъруза матнлари
Ushbu kitob tilshunoslikning asosiy tushunchalarini, nazariyalarini va tamoyillarini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, talabalarga til haqidagi bilimlarni chuqur o'zlashtirishga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Tilshunoslik asoslari fanining maqsadi va vazifalari: Bu mavzu tilshunoslik fanining jamiyatdagi o'rni, funksiyalari, tilning kelib chiqishi, tuzilishi va jamiyat bilan aloqadorligini o'rganishga qaratilgan.
- Fonetik: Ushbu mavzu nutq apparati, tovush hosil bo'lishi, unlilar va undoshlar, bo'g'in va urg'u kabi fonetik tushunchalarni qamrab oladi.
- Til va tafakkur, til va nutq: Bu mavzu tilning tafakkur va ongga nisbatan vazifasi, fikrni ifoda etishdagi roli, til va tafakkurning o'zaro bog'liqligini o'rganadi.
- Leksika va leksikologiya: Ushbu mavzu leksikologiyaning tadqiqot obyekti, so'zning ma'nosi, turlari, o'zgarishi va frazeologiya haqidagi ma'lumotlarni o'z ichiga oladi.
- So'z yasalishi: Bu mavzu so'zning tuzilishi, morfemalar, asoslar, o'zaklar, affikslar, so'z yasalish usullari va vositalari haqida ma'lumot beradi.
- Grammatika: Ushbu mavzu til grammatik qurilishi, grammatik ma'no, grammatik kategoriyalar va ularning ifodalanishi, so'z turkumlari haqida ma'lumot beradi.
- So'z birikmasi: Bu mavzu teng va tobe bog'lanish, so'z birikmalari, gap, gap bo'laklari, sintagma, gapning aktual bo'linishi, gap turlari kabi tushunchalarni o'z ichiga oladi.
- Dunyo tillari tasnifi: Ushbu mavzu dunyo tillarining geneologik, morfologik, areal tasniflari, xalqaro munosabatlar tillari, sun'iy tillar yaratish haqida ma'lumot beradi.
- Tilshunoslikda qiyosiy-tarixiy tadqiqot metodining paydo bo’lishi: Bu mavzu tilshunoslikda qiyosiy-tarixiy metodning paydo bo’lishi, asosiy tamoyillari, F.Bop, R.Rask, A.X.Vostokov, Ya.Grimm, Вильгельм фон Гумбольдт ilmiy tilshunoslik nazariyotchisi sifatida kabi masalalarni ochib beradi.