Мелиорация ва ерларни рекультивациялаш
Ushbu kitob qishloq xo'jaligi va melioratsiya sohasida laboratoriya mashg'ulotlarini bajarish uchun uslubiy qo'llanma bo'lib, unda tuproq unumdorligini oshirish, yerlarni sho'rlanish va botqoqlanishdan himoya qilish, kollektor-zovurlar ish rejimini kuzatish, tuproq tarkibini tahlil qilish kabi masalalar yoritilgan. Qo'llanma O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi Farg'ona politexnika instituti "Qurilish" fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Tuproqlarda tuzlar (quruq qoldiq) miqdorini aniqlash: Tuproqning unumdorligini oshirish uchun undagi tuz miqdorini aniqlash usullari, nazariy ma'lumotlar va laboratoriya mashg'ulotlarini bajarish tartibi keltirilgan.
- Tuproqda namlikning miqdorini aniqlash: Tuproqdagi namlik miqdorini aniqlash usullari, namlikning tuproq unumdorligiga ta'siri, laboratoriya mashg'ulotlarini bajarish tartibi va zarur jihozlar haqida ma'lumot berilgan.
- Kollektor-zovurlarning ish rejimini kuzatish: Kollektor-zovurlarning vazifalari, ularning ish rejimini kuzatish usullari, Farg'ona viloyati kollektor-zovur sistemasini tahlil qilish va ulardan foydalanish yo'llari ko'rsatilgan.
- Еrlarni tekislash va meliorativ tadbirlar o'tkazish: Еrlarni tekislashning ahamiyati, turlari va usullari, sug'orish sifatini yaxshilash, sho'rlanishga qarshi kurashish va yer unumdorligini oshirish bo'yicha tavsiyalar berilgan.
- Sug'oriladigan yerlarni zovurlashtirish: Sug'oriladigan yerlardagi zovurlarning turlari, ularning vazifalari, zovurlar oralig'i va chuqurligini aniqlash usullari, suvni tejash va yerlarning meliorativ holatini yaxshilash bo'yicha ma'lumotlar keltirilgan.
- Ochiq zovurlarning ish rejimini kuzatish: Ochiq zovurlarning afzalliklari va kamchiliklari, ularning gidravlik hisoblash asoslari, zovurlarning o'lchamlari va qurilish materiallariga qo'yiladigan talablar bayon etilgan.
- Tuproq sho'rlanish darajasini tahlil qilish: Tuproq sho'rlanishining sabablari, sho'rlanish darajasini aniqlash usullari, sho'r yuvishning ahamiyati va uni o'tkazish muddatlari, O'zbekiston mintaqalarida sho'r yuvishning o'ziga xos xususiyatlari yoritilgan.
- Sizot suvlar muvozanatini tahlil qilish: Sizot suvlarining hosil bo'lish sabablari, ularning tuproq unumdorligiga ta'siri, sizot suvlar muvozanatini tahlil qilish va ularni boshqarish usullari keltirilgan.