Сборник задач и методические указания к практическим занятиям по физике
Ushbu kitob, O'zbekiston Aloqa va Axborotlashtirish Agentligi tomonidan nashr etilgan bo'lib, Toshkent Axborot Texnologiyalari Universitetining fizika kafedrasi tomonidan tayyorlangan "Fizika bo'yicha amaliy mashg'ulotlar uchun masalalar to'plami va metodik ko'rsatmalar" nomli o'quv qo'llanmasining birinchi qismi hisoblanadi. Qo'llanma mexanika bo'limiga bag'ishlangan bo'lib, unda talabalarga fizika kursini o'zlashtirishda yordam beradigan masalalar, metodik ko'rsatmalar va nazorat savollari keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Kinematika va dinamikaning asosiy tushunchalari: To'g'ri chiziqli harakat, tezlik, tezlanish, trayektoriya, kuch, massa, impuls kabi kinematik va dinamik kattaliklarning ta'riflari, ularning bog'lanishlari va xususiyatlari muhokama qilinadi. Nyuton qonunlari va Galileyning nisbiylik printsipi ko'rib chiqiladi.
- To'g'ri chiziqli harakat masalalari: To'g'ri chiziqli harakatning turli holatlari uchun masalalar yechish usullari, jumladan, tekis harakat, tekis o'zgaruvchan harakat, erkin tushish va boshqa holatlar uchun masalalar keltirilgan.
- Egri chiziqli harakat masalalari: Egri chiziqli harakatning kinematikasi va dinamikasi, jumladan, aylana bo'ylab harakat, normal va tangensial tezlanishlar, markazga intilma kuch va boshqa masalalar yoritilgan. Masalalar yechish usullari va misollar keltirilgan.
- Aylanish harakati kinematikasi va dinamikasi: Aylanma harakatning kinematik kattaliklari (burchak tezlik, burchak tezlanish, aylanish davri, chastota) va dinamik kattaliklari (inertsiya momenti, kuch momenti) ta'riflari, ularning bog'lanishlari va xususiyatlari muhokama qilinadi. Aylanma harakat qonunlari ko'rib chiqiladi.
- Energiya va impulslarning saqlanish qonunlari: Mexanikada energiya va impulslarning saqlanish qonunlari, ularning qo'llanilishi, elastik va noelastik to'qnashuvlar, konservativ va nokonservativ kuchlar, potensial energiya kabi masalalar ko'rib chiqiladi.