Синтаксические связи и средства выражения синтаксических отношений во французском языке
Ushbu ishda biz fransuz tilidagi sintaktik aloqalarni, ularning vazifalarini, sintaktik munosabatlarni ifodalash vositalarini tahlil qildik, fransuz tilining sintaktik tuzilish xususiyatlarini aniqladik va quyidagi xulosalarga keldik: Fransuz tilining sintaksis sohasida quyidagi tendentsiyalarni namoyon etadi: tahliliylik, grammatik shakllarning ko'chirilgan qo'llanilishi, so'zning ma'nosi va uning grammatik shakli o'rtasida nisbatan zaif o'zaro bog'liqlik. Fransuz tilining sintaktik tuzilishining xususiyatlari: Gapning bir qismining tahliliy tuzilmalarida ifodalangan tahliliylik. Tahliliy tuzilmalar predikatni (qarash - qarash tashlash), ta'rifni (jasoratli - jasorat bilan, jasoratga to'la), holatni (mohir - mohirlik bilan, mohir qo'l bilan) ifodalashda uchraydi. Fransuz tilida nafaqat xizmatchi so'zlar bilan (ayniqsa de, en, à predloglari bilan), balki ko'plab vazifalarga ko'ra predloglarga va bog'lovchilarga aylantirilgan deskantiklashgan so'zlar bilan ham tahliliy tuzilmalar keng qo'llaniladi (energiya bilan). Ikkinchi fundamental xususiyat fransuz sintaksisi analizm bilan bog'liq bo'lgan asosiy va ajratilgan sintaksis o'rtasidagi katta farqdir. Sintaktik guruhlarning qisqarishi, avvalambor, ularning tarkibiy qismlarining ajralmasligida namoyon bo'ladi. Buning natijasi ajratmalar, ajratilgan gaplar, parcellanish, chunki so'zni kommunikativ vazifaga mos ravishda kerakli joyga qo'yish uchun sintaktik guruhni sindirish kerak. Sintaktik guruhlarning qisqarishi ularning tarkibiy qismlarining aniq joylashuvida namoyon bo'ladi, bunda progressiv so'z tartibi ustunlik qiladi. Fransuz tilida so'z tartibi, ayniqsa xizmatchi olmoshlarning joylashuvi savol va boshqa ma'nolarni ifodalash uchun grammatik vosita sifatida ishlatiladi. Sintaktik guruhlarning qisqarishi so'z birikmalari va gaplarning strukturaviy to'liqligiga olib keladi. Buning natijasi fe'l gapining majburiy ikki tarkibiy qismi va olmosh so'z o'rnini bosuvchilarning keng qo'llanilishi hisoblanadi. To'g'ridan-to'g'ri ob'ekt (o'tish) konstruksiyasi fransuz sintaksisida ustunlik qiladi. U nafaqat ob'ekt munosabatlarini, balki vaziyat munosabatlarini ham ifodalash uchun ishlatiladi. Vaziyat aloqasi ob'ektga qaraganda aniqroq. Vaziyat o'rniga ob'ekt tuzilmalaridan foydalanish fransuz tilining ma'no jihatidan eng abstrakt tuzilmalarni ishlatish tendentsiyasini aks ettiradi. Ishning maqsad va vazifalari bajarildi; sintaktik munosabatlarning asosiy qoidalari va xususiyatlari chiqarildi; fransuz tilining sintaksisini o'rganishda alohida qiyinchiliklarni keltirib chiqaradigan masalalar yoritildi; olib borilgan tadqiqotning dolzarbligi isbotlandi.
Asosiy mavzular
- Fransuz tilida sintaktik bog'lanishlar: Sintaktik bog'lanishlar fransuz tilining muhim jihati bo'lib, grammatik aloqalarni shakllantirishning turli xil usullari mavjud. Bularga bog'lovchi so'zlardan foydalanish, so'z tartibi va boshqalar kiradi.
- Sintaktik munosabatlarni ifodalash vositalari: Fransuz tilida sintaktik munosabatlarni ifodalash uchun bir nechta vositalar mavjud. Bularga bog'lovchi so'zlardan foydalanish, so'z tartibi, ohang va boshqalar kiradi.
- Sintaksisda grammatik shakllarning ko'chirilgan qo'llanilishi: Grammatik shakllarning ko'chirilgan qo'llanilishi, fransuz tilining xususiyati bo'lib, unda grammatik shakllar odatda qo'llanilmaydigan tarzda ishlatiladi.
- Sintaksisda tahliliylik: Tahliliylik - so'zlarni alohida elementlarga ajratishda yordam beruvchi fransuz tilining xususiyati. Unda so'zlar o'rniga ko'proq yordamchi so'zlar ishlatiladi.
- Ohang: Ohang - gaplarni tartibga solishga yordam beruvchi vosita bo'lib, u gap mazmunini aniqlashtiradi.
- Sintaksisda so'z tartibini qo'llash: So'z tartibi aloqa qoidalari asosida gapning ma'nosini keltirib chiqaradi, har bir so'z o'z o'rnida turganda gap to'g'ri ma'noni anglatadi.