Ўзбекистон тарихи

Ushbu kitob Oʻzbekiston tarixi fanining nazariy-metodologik asoslari, manbalari, ahamiyati, shuningdek, mamlakatimizning qadimiy sivilizatsiya oʻchoqlari, davlatchiligimizning shakllanish bosqichlari, mustaqillik yillari va jamiyatimizning rivojlanish yoʻllarini oʻrganishga bagʻishlangan maʼruzalar matnidir.

Asosiy mavzular

Ўзбекистон тарихи фани назарий-методологик асослари, манбалари ва аҳамияти: Фаннинг ўрни, ўқитиш мақсади, предмети, ғоявий-назарий асослари, методологик тамойиллари, давлатлаштириш масаласи, ёзма ва моддий манбаларнинг ўрни, комил инсонни тарбиялашдаги аҳамияти каби жиҳатлар кўриб чиқилади.
Ўзбекистон - инсоният цивилизацияси қадимги ўчоқларидан бири: Инсониятнинг дастлабки аждодлари, Ўзбекистон ҳудудидаги энг қадимги одамлар ҳаёти, палеолит, мезолит, неолит, энеолит ва бронза даврларининг ютуқлари ҳақида маълумотлар берилади.
Ўзбек давлатчилигининг шаклланиши ва унинг IX асрга қадар илк ривожланиш босқичлари: Давлатчилик тушунчаси, илк давлатлар пайдо бўлиши, Ўрта Осиёда илк давлат уюшмалари, Эрон аҳамонийларининг ҳужуми, Юнон-македон юриши ва аҳолининг аҳволи, Авестонинг аҳамияти каби масалалар ёритилади.
Ўзбек халқининг этник шаклланиши: Этногенез, Ўзбекистон ҳудудларидаги қадимги аҳоли, ўзбек халқи шаклланиш босқичлари, ўрта асрлардаги этник-маданий жараёнлар ва "ўзбек" атамасининг келиб чиқиши таҳлил қилинади.
IX-XII асрларда ўзбек давлатчилиги: сиёсий-ижтимоий ва иқтисодий ҳаёт: Тоҳирийлар ва Сомонийлар давридаги Мовароуннаҳр, Сомонийлар ва Қорахонийлар ўртасидаги курашлар, ғазнавийлар ва Салжуқийлар, Хоразмшоҳлар даврида ўзбек давлатчилиги каби мавзулар қамраб олинган.
Мўғуллар истилоси ва зулмига қарши кураш. Жалолиддин Мангуберди. (XIII-XIV аср биринчи ярми): Мўғул давлатининг ташкил топиши, Чингизхон ва Хоразмшоҳ муносабатлари, Мовароуннаҳрнинг мўғуллар томонидан истило этилиши, Жалолиддин Мангубердининг кураши, 1238 йилги Маҳмуд Таробий қўзғолони каби масалалар таҳлил этилади.
Амир Темур ва Темурийлар даврида ўзбек давлатчилигининг юксалиши. Ижтимоий-сиёсий, иқтисодий ва маданий ҳаёт: Амир Темурнинг марказлашган давлат тузиш учун кураши, темурийлар давридаги вазият, XVI асрнинг 2-ярмида Мовароуннаҳр ва Хуросон, Темурийлар салтанатининг инқирози, илм-фан ва маданий ҳаёт каби масалаларни ёритиб беради.
Туркистоннинг хонликларга бўлиниб кетиши, унинг сабаблари ва оқибатлари: XVI аср охири XVI аср бошларида Мовароуннаҳрдаги сиёсий ҳаёт, Шайбонийлар ва Аштархонийлар сулоласи, Бухоро амирлиги, Хива ва Қўқон хонликлари тарихи баён этилган.
Чор Россиясининг Туркистонни босиб олиши. Чоризм истибдодига қарши Туркистон халқларининг миллий-озодлик кураши. Жадидчилик.: Россия империяси томонидан Туркистонни босиб олиниши, мустамлакачилик сиёсатининг моҳияти, Туркистон халқларининг миллий-озодлик кураши, жадидчилик ҳаракати ва миллий уйғониш жараёнлари таҳлил қилинади.
Совет ҳокимиятининг Ўзбекистонда амалга оширган ижтимоий-сиёсий, иқтисодий ва маънавий-маданий тадбирлари ва уларнинг мустамлакачилик моҳияти: Ўзбекистонда 20-йиллардаги ижтимоий-сиёсий ва иқтисодий вазият, саноатлаштириш ва жамоалаштириш сиёсатининг оқибатлари, фан ва маданиятга эътибор, маънавий ҳаётдаги чеклашлар кўриб чиқилади.
Иккинчи жаҳон уруши йилларида ўзбек халқининг фашизм устидан қозонилган ғалабага қўшган ҳиссаси.: Иккинчи жаҳон урушининг бошланиши, Ўзбекистон моддий ва маънавий кучларининг сафарбар этилиши, фронтга ёрдам ва жангчиларнинг жасорати ёритилади.
Урушдан кейинги йилларда Ўзбекистондаги иқтисодий ва маданий ҳаёт. Иқтисодий ва маънавий қарамликнинг оқибатлари: 80-йиллар иккинчи ярмидаги ижтимоий-сиёсий вазият, Ўзбекистоннинг мустақиллик томон йўл тутиши, ҳуқуқий демократик давлат ва фуқаролик жамияти асосларининг барпо этилиши, Ўзбекистоннинг иқтисодий, маънавий-маданий тараққиёти, жаҳон ҳамжамиятига интеграциялашуви каби мавзулар қамраб олинган.
Ўзбекистонда давлат мустақиллигининг қўлга киритилиши, ҳуқуқий - демократик давлат ва фуқаролик жамият асосларининг барпо этилиши: Мустақил Ўзбекистон давлатининг ташкил топиши, Ўзбекистоннинг ўзига хос истиқлол ва тараққиёт йўли, ҳуқуқий демократик ва фуқаролик жамияти асосларининг яратилиши каби масалалар ёритилади.