Xitoy tilidagi ekvivalentsiz frazeologik birliklarning tarjimada berilishi
Ushbu referat Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta Maxsus Taʼlim Vazirligi tomonidan Toshkent Davlat Sharqshunoslik Institutining Sharq filologiyasi va falsafa fakulteti tarjima nazariyasi va amaliyoti yoʻnalishi talabasi tomonidan tayyorlangan. Unda xitoy tilidagi ekvivalentsiz frazeologik birliklarni tarjima qilish masalalari koʻrib chiqiladi. Referatda mavzuga oid nazariy maʼlumotlar, tarjima usullari va koʻplab misollar keltirilgan. Asosiy eʼtibor ekvivalentsiz frazeologizmlarning tarjima usullari, muqobil variantlar, kalka usuli va tasviriy usullar orqali tarjima qilishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Frazeologizmlar va ularni tarjima qilish usullari xususida: Frazeologizmning ta'rifi, semantik jihatdan bog'langan so'z birikmalari va gaplarning umumiy nomlanishi, leksik-grammatik tarkibning o'zaro munosabati, Syuy Zongcai va Ying Jyunling tomonidan ajratilgan xitoy tilidagi frazeologizm turlari (guanyongyu, chengyu, suyui), frazeologik birikmalarni tarjima qilishning to'rtta usuli (L.Barxudarov, V.Komissarov, Fiterman, Leviskaya, O.Petrova va boshqalar).
- Ekvivalentsiz frazeologizmlarning oʻziga xos xususiyatlari: Asl tildagi frazeologik birliklarni guruhlash va tarjima qilish usullari, muvofiqlikning yo'qligi (asl tildagi frazeologik birlikning tarjima tilidagi ekvivalentlarining umuman uchramasligi va mazkur birliklar tarkibida asl tilga mansub (ekvivalentsiz leksik birikmalar) realiyalarning uchrashi), asliyatdagi so'zga muvofiq so'zning topilmasligi (muqobilsizlik hidisasi), Ye.M.Vereshagin va V.G.Kostomarovning ta'rifiga ko'ra muqobili yo'q leksika.
- Oʻzbek tilida ekvivalenti yoʻq xitoy tilidagi frazeolgizmarning tarjimada berilish usullari: Q.Musayevning tarjima nazariyasi asoslari, ekvivalentsiz frazeologizmlarni tarjima qilishning muqobil variantlar yordamida tarjima qilish, kalka usulida tarjima qilish, tasviriy usulda tarjima qilish usullari.