Электропривод и электроснабжение горных предприятий
Ushbu o'quv qo'llanmada kon sanoati korxonalarini elektr ta'minoti nazariyasining asosiy qoidalari, elektr ta'minoti tizimlarini qurishning asosiy tamoyillari, hisoblangan yuklamalarni aniqlash usullari, barqaror va o'tish rejimlarining ko'rsatkichlarini modellashtirish va hisoblash, reaktiv quvvatni kompensatsiya qilish, qisqa tutashuv oqimlarini hisoblash, elektr ta'minoti tizimi elementlarining termik va elektrodinamik barqarorlik ko'rsatkichlarini aniqlash, texnik-iqtisodiy hisob-kitoblar asosida elektr ta'minoti tizimlarining optimal variantini tanlash tamoyillari bayon etilgan.
Asosiy mavzular
- Energetika tizimi va uning tarkibiy qismlari: Energetika tizimining tarkibi, elektr stansiyalari, podstansiyalar, taqsimlash moslamalari, elektr uzatish liniyalari, elektr energiyasi iste'molchilari haqida ma'lumotlar berilgan.
- Elektr stansiyalarining turlari: Issiqlik elektr stansiyalari (IES), gidroelektr stansiyalari (GES), gidroakkumulyatsiya elektr stansiyalari (GAES), atom elektr stansiyalari (AES) va boshqa elektr stansiyalarining xususiyatlari va ish tamoyillari ko'rib chiqilgan.
- Elektr qabul qilgichlarning toifalari: Elektr ta'minotining ishonchliligi va uzluksizligiga ko'ra elektr qabul qilgichlarning toifalari, ularning xususiyatlari va kon sanoatida qo'llanilishi haqida ma'lumot berilgan.
- Sanoat korxonalarini elektr ta'minoti sxemalari: Sanoat korxonalarini elektr ta'minoti sxemalarini loyihalash va tanlash tamoyillari, radial, magistral va aralash sxemalar, ularning afzalliklari va kamchiliklari ko'rib chiqilgan.
- Elektr tarmoqlari: Elektr tarmoqlarining turlari (havo, kabel), ularning konstruksiyalari, parametrlari va qo'llanilish sohalari keltirilgan. Havo va kabel liniyalarining parametrlarini hisoblash usullari bayon etilgan.
- Elektr ta'minoti rejimlarini modellashtirish va hisoblash: Elektr ta'minoti rejimlarining turlari (normal, o'tkinchi, avariya), ularning xususiyatlari, rejim parametrlarini hisoblash usullari, elektr ta'minoti elementlarining matematik modellari ko'rib chiqilgan.
- Yuklamalarni aniqlash usullari: Elektr yuklamalarining turlari, ularni aniqlash usullari (nominal quvvat, o'rtacha, maksimal yuklamalar), elektr uskunalarini tanlashda yuklamalarning ahamiyati haqida ma'lumot berilgan.
- Qisqa tutashuvlar: Elektr tizimlarida qisqa tutashuvlar (QT) ning turlari va sabablari, QT oqimlarini hisoblash usullari, QT ning elektrodinamik va termik ta'siri, QT oqimlarini cheklash usullari ko'rib chiqilgan.
- Texnik-iqtisodiy hisob-kitoblar: Elektr ta'minoti tizimlarining optimal variantini tanlashda texnik-iqtisodiy hisob-kitoblarning ahamiyati, keltirilgan xarajatlar, ularni hisoblash usullari va mezonlari bayon etilgan.
- Reaktiv quvvatni kompensatsiya qilish: Reaktiv quvvatni kompensatsiya qilishning zarurligi, kompensatsiya usullari (ko'ndalang, bo'ylama), kompensatsiya qurilmalarini tanlash va joylashtirish tamoyillari ko'rib chiqilgan.