Xorshunoslik va xor jamoalari bilan ishlash uslubiyoti
Ushbu kitob, O'zbekiston madaniyat va san'at kollejlari hamda akademik litseylar uchun mo'ljallangan bo'lib, xor san'ati va xor jamoalari bilan ishlash uslubiyotiga bag'ishlangan. Kitob ikki asosiy bo'limdan iborat: xor nazariyasi ("Xorshunoslik") va xor jamoalarini tashkil etish ("Xor jamoalari bilan ishlash uslubiyoti"). U xor san'atining paydo bo'lish tarixi, xor turlari, inson ovozlarining tavsifi, vokal-xor madaniyati, xorni sozlash, talaffuz, musiqiy ifodaviylik vositalari, repertuar tanlash, xor dirijyorining roli kabi masalalarni qamrab oladi. Shuningdek, kitobga bolalar, ayollar, erkaklar va aralash xorlar uchun nota ilovalari kiritilgan bo'lib, ular o'quv jarayonida amaliy material sifatida foydalanish uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Xor san'ati tarixi: Xor san'atining paydo bo'lishi, rivojlanishi, turli mamlakatlardagi (G'arb, Rossiya, Markaziy Osiyo) xor ijrochiligining o'ziga xos xususiyatlari, taniqli kompozitorlar va dirijyorlarning xor san'atiga qo'shgan hissasi.
- Xor turlari va ko'rinishlari: Xorlarning tasnifi (bir turdagi va aralash xorlar), bolalar, ayollar, erkaklar xorlarining o'ziga xos xususiyatlari, ularning tuzilishi va imkoniyatlari.
- Qo'shiqchilik ovozlari va ularning tavsifi: Inson ovozining fiziologik xususiyatlari, ovoz apparati, nafas olish texnikasi, rezonatorlar, bolalar, ayollar va erkaklar ovozlarining turlari (soprano, alt, tenor, bas) va diapazonlari, mutatsiya davri.
- Vokal-xor madaniyati: Xor ijrochiligining asosiy elementlari: hamohanglik, soz, talaffuz, badiiy ifoda vositalari, nafas olish, tovush hosil qilish, ijro uslublari (legato, nonlegato, staccato).
- Xorni sozlash: Xor sozining mohiyati, melodik-gorizontal va garmonik-vertikal sozlash usullari, sozlashga ta'sir etuvchi omillar, xor rahbari vazifalari.
- Talaffuz (diksiya): Diksiyaning ahamiyati, artikulyatsiya apparati, unli va undosh tovushlarning talaffuzi, so'zlarni aniq va ravshan aytish texnikasi.
- Musiqiy ifodaviylik vositalari: Dinamika, ritmika, temp, jumlalash, sezura, agogika, nafas, tembr, artikulyatsiya, ritm, temp, fermato kabi musiqiy ifoda vositalarining xor ijrosidagi roli.
- Xor repertuarini shakllantirish: Repertuarning ahamiyati, asarlarni tanlash mezonlari, repertuarda rang-baranglikka erishish, yangi asarlar ustida ishlash bosqichlari.
- Xor dirijyori - xor jamoasining rahbari: Xor dirijyorining shaxsiy fazilatlari, ma'naviy-tarbiyaviy ishlari, ijrochilik mahorati, musiqiy didi, tashkilotchilik qobiliyati.