Лабораторные работы к практическим занятиям по бионеорганической и биоорганической химии
Ushbu kitob bioorganik va noorganik kimyo fanidan laboratoriya mashg'ulotlarini o'tkazish bo'yicha qo'llanma bo'lib, tibbiyot institutlari talabalari uchun mo'ljallangan. Qo'llanmada eritmalar konsentratsiyasini ifodalash usullari, kislota-asos titrlash, oksidlanish-qaytarilish titrlash, kompleks birikmalar, bufer eritmalar, kolloid eritmalar, kimyoviy kinetika va termodinamika, organik birikmalarning asosiy sinflari va biologik ahamiyatga ega molekulalarning xususiyatlari kabi mavzularga oid laboratoriya ishlari batafsil bayon etilgan.
Asosiy mavzular
- Eritmalarning konsentratsiyasini ifodalash usullari: Eritmalarning konsentratsiyasini ifodalashning turli usullari, jumladan, mass ulushi, molyar ulush, molyar konsentratsiya, molyal konsentratsiya va titr kabi tushunchalar ko'rib chiqiladi. Ma'lum konsentratsiyali eritmalarni tayyorlash uchun amaliy maslahatlar beriladi.
- Kislota-asos titrlash (Alkalimetriya va Asidimetriya): Kislota-asos titrlashning nazariy asoslari, indikatorlarni tanlash, titrlash usullari va natijalarni hisoblash bo'yicha ma'lumotlar keltirilgan. Ovqat hazm qilish tizimi kasalliklarini aniqlashda oshqozon suyuqligining kislotaliligini aniqlash usuli tushuntiriladi.
- Oksidlanish-qaytarilish titrlash (Permanganatometriya va Iodometriya): Oksidlanish-qaytarilish titrlashning mohiyati, oksidlovchi va qaytaruvchi moddalarning ekvivalent massasini hisoblash, permanganatometriya va iodometriya usullari bo'yicha ma'lumotlar berilgan. Vodorod peroksidni aniqlash misolida laboratoriya ishlari ko'rsatiladi.
- Kompleks birikmalar: Kompleks birikmalarning ta'rifi, olinishi, turlari, turg'unlik konstantalari va tibbiyotda qo'llanilishi haqida ma'lumotlar berilgan. Turli metall ionlarining kompleks hosil qilish reaksiyalari laboratoriya ishlari orqali ko'rsatiladi.
- Bufer eritmalari: Bufer eritmalarining ta'rifi, ta'sir mexanizmi, bufer sig'imi va tibbiyotdagi ahamiyati ko'rib chiqiladi. Turli bufer eritmalarni tayyorlash va ularning xususiyatlarini o'rganish bo'yicha laboratoriya ishlari keltirilgan.
- Kolloid eritmalari: Kolloid eritmalarining tasnifi, olinish usullari, tozalash usullari va misella tuzilishi haqida ma'lumotlar berilgan. Gidroksid temir zolini va Berlin lazurini olish bo'yicha laboratoriya ishlari ko'rsatiladi.
- Kimyoviy kinetika va termodinamika: Kimyoviy reaksiyalar kinetikasi, tezlikka ta'sir etuvchi omillar, kimyoviy muvozanat va termodinamikaning asosiy qonunlari tushuntiriladi. Issiqlik effektini aniqlash va turli omillarning reaksiya tezligiga ta'sirini o'rganish bo'yicha laboratoriya ishlari keltirilgan.
- Organik birikmalar: Uglevodorodlar, spirtlar, aldegidlar, ketonlar, karbon kislotalari, aminokislotalar, oqsillar, uglevodlar, lipidlar va heterotsiklik birikmalar kabi organik birikmalarning asosiy sinflari ko'rib chiqiladi. Ularning tuzilishi, nomenklaturasi, xossalari va biologik ahamiyati haqida ma'lumotlar berilgan.
- Biologik ahamiyatga ega molekulalar: Oqsillar, uglevodlar, lipidlar va nuklein kislotalar kabi biologik ahamiyatga ega molekulalarning tuzilishi, xossalari va funksiyalari haqida ma'lumotlar berilgan.