Жисмоний тарбия назарияси (1-қисм)

Ushbu kitob O'zbekistonda jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyatini o'qitishning asosiy yo'nalishlarini qamrab oladi. U jismoniy tarbiya fanining predmeti, tizimi, prinsiplari, vositalari, metodlari hamda turli yoshdagi bolalarning jismoniy tarbiyasi masalalarini o'z ichiga oladi. Kitobda jismoniy sifatlarni rivojlantirish, ta'lim jarayonini tashkil etish va o'quvchilarning individual xususiyatlarini hisobga olish kabi muhim jihatlarga alohida e'tibor qaratilgan.

Asosiy mavzular

Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyati predmeti: Mavzu jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasining fan sifatida o'rni, vazifalari va inson jismoniy kamolotiga ta'siri haqidagi asosiy tushunchalarni o'rganadi. Shuningdek, jismoniy tarbiyaning boshqa fanlar bilan aloqadorligi va jamiyatdagi ijtimoiy mohiyati ham ko'rib chiqiladi.
Jismoniy tarbiya tizimi: Bu mavzu jismoniy tarbiya tizimining asosiy elementlari, prinsiplari, vositalari, metodlari va shakllarini qamrab oladi. Jismoniy rivojlanishning davrlari va har bir davr uchun qo'llaniladigan vositalar haqida ma'lumot beriladi.
Jismoniy tarbiya nazariyasining umumiy prinsiplari: Ushbu mavzuda jismoniy tarbiyaning mehnat va harbiy amaliyot bilan bog'liqligi, shaxsni har tomonlama rivojlantirish, sog'lomlashtirishga yo'naltirish kabi umumiy prinsiplari batafsil yoritiladi. Har bir prinsipning mohiyati va amaliy ahamiyati ochib beriladi.
Jismoniy tarbiya vositalari: Mavzu jismoniy mashqlar, tabiatning sog'lomlashtiruvchi kuchlari va gigienik omillarni jismoniy tarbiya vositasi sifatida ko'rib chiqadi. Jismoniy mashqlarning klassifikatsiyasi, ularning mazmuni va shakli tahlil qilinadi. Shuningdek, harakat sifatlarini rivojlantirish uchun qo'llaniladigan mashqlar ham o'rganiladi.
Jismoniy (harakat) sifatlari va ularni rivojlantirish: Bu mavzu kuch, tezkorlik, chidamlilik, chaqqonlik, egiluvchanlik kabi asosiy jismoniy sifatlarni va ularni rivojlantirish metodlarini qamrab oladi. Har bir sifatning fiziologik asoslari, o'lchov birliklari va tarbiyalash usullari batafsil ko'rib chiqiladi.
Jismoniy tarbiya ta'limi, uning vazifalari va xususiyatlari: Mavzu jismoniy tarbiya ta'limining mohiyati, maqsad va vazifalarini ochib beradi. Ta'lim jarayonida aqliy, axloqiy va estetik tarbiyaning o'rni ko'rsatiladi. Harakat malakalarini shakllantirish va ularning o'ziga xos xususiyatlari tahlil qilinadi.
Ta'lim jarayonining tuzilishi: Mavzu ta'lim jarayonining asosiy bosqichlari, ya'ni harakat faoliyatini tanishtirish, o'zlashtirish va takomillashtirish bosqichlarini qamrab oladi. Har bir bosqichning vazifalari, metodlari va vositalari batafsil yoritiladi.
Ta'limning uslubiy prinsiplari: Ushbu mavzuda ta'lim jarayonida qo'llaniladigan uslubiy prinsiplar, jumladan, onglilik va faollik, ko'rgazmalilik, kuchiga yarashalilik va individuallashtirish, muntazamlik, takroriylik va variativlik, talablarni asta-sekinlik bilan oshirish kabi prinsiplarning mohiyati va ahamiyati ochib beriladi.
Jismoniy tarbiya tizimining uslubiyatlari: Mavzu so'zdan foydalanish, harakatni ko'rsatish orqali his qildirish va amaliy uslubiyatlar kabi asosiy ta'lim uslubiyatlarini qamrab oladi. Har bir uslubiyatning afzalliklari, kamchiliklari va qo'llanilish sohalari ko'rsatiladi.
Maktabgacha yoshdagi bolalar jismoniy tarbiya tizimi: Ushbu mavzu maktabgacha yoshdagi bolalarning jismoniy rivojlanish xususiyatlari, ularning harakat faolligiga bo'lgan ehtiyojlari va jismoniy tarbiya vositalari haqida ma'lumot beradi. Shuningdek, ta'lim-tarbiya jarayonining asosiy metodlari va tashkiliy shakllari ham ko'rib chiqiladi.
Umumiy ta'lim maktabi o'quvchilarning jismoniy tarbiyasi: Mavzu umumiy ta'lim maktablarida jismoniy tarbiyani tashkil etish, uning vazifalari, shakllari va metodlari haqida ma'lumot beradi. O'quv jarayonini rejalashtirish, darsning tuzilishi va tarkibiy qismlari batafsil tahlil qilinadi.