Tabiiy fanlarning zamonaviy konsepsiyasi
Ushbu kitob tabiiy fanlar konsepsiyasini zamonaviy talqinini yoritadi va talabalarga, o'qituvchilarga mo'ljallangan bo'lib, unda tabiiy fanlarning rivojlanish tarixi, asosiy tamoyillari va hozirgi zamon muammolari bayon etilgan.
Asosiy mavzular
- Tabiatshunoslik fanining ahamiyati va uning rivojlanish bosqichlari: Ushbu bobda tabiatshunoslik fanining rivojlanish jarayoni 6 bosqichga bo'linib, har bir bosqichning xususiyatlari va asosiy vakillari haqida ma'lumot beriladi.
- Fanning, tabiatshunoslik va dunyoni ilmiy o'rganishdagi o'rni: Ushbu bobda fanning o'ziga xos belgilari, fanning rivojlanish jarayoni va muammolari, fanning sohalarga bo'linishi, tabiiy va gumanitar fanlarning o'zaro bog'liqligi va aloqasi yoritilgan.
- "Avesto" nimalardan guvohlik beradi.: Ushbu bobda zardushtiylik ta'limoti va undagi tabiiy materialistik dunyoqarash, shuningdek, "Avesto" kitobining mazmuni haqida ma'lumot beriladi.
- Markaziy osiyo mutafakkirlarining tabiiy fanlar rivojlanishidagi xizmatlari: Ushbu bobda Xorazmiy, Farg'oniy, Forobiy, Beruniy, Ibn Sino, Temuriylar davrida ilm va fanning rivojlanishi kabi mutafakkirlar tomonidan tabiiy fanlar rivojiga qo'shilgan hissa yoritilgan.
- Koinot va yer haqidagi zamonaviy tushunchalar: Ushbu bobda Koinotning tuzilishi, rivojlanishi va vaqt o'tishi bilan o'zgarib borishi, shuningdek, kosmologiya fani dunyomiz yaxlitligini va uning mavjudlik qonunlari haqida o'rganilishi yoritilgan.
- Tabiatshunoslik tabiiy bilimlar asosi: Ushbu bobda tabiatshunoslikning fizikaviy konsepsiyasi, nisbiylik nazariyasi, fazo va vaqt, tabiiy bilimlarning shakllanishi kabi tushunchalar yoritilgan.
- Hayot haqidagi tushunchalar, hozirgi zamon biologiyasi: Ushbu bobda hayotning paydo boʻlishi haqidagi falsafiy va ilmiy tushunchalar, biosfera evolyutsiyasi kabi mavzular yoritilgan.
- Biosfera haqida ta'limot: Ushbu bobda Biosferaning tuzilishi, funksiyasi, V.I.Vernadskiyning biosfera haqidagi ta'limoti yoritilgan.
- Hujayraning tuzilishi, funksiyasi: Ushbu bobda hujayraning tuzilishi, uning asosiy qismlari, ularning vazifalari, hujayra nazariyasi, hujayra elementlarining shakllanishi kabi mavzular yoritilgan.
- Genetika va evolyusion nazariyalar: Ushbu bobda genetika fani va uning asosiy tamoyillari, irsiyat va oʻzgaruvchanlik qonuniyatlari, Mendel qonunlari, xromosoma va genlar haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Hozirgi zamon antropologiyasi: Ushbu bobda antropologiya fani, uning asosiy vazifalari, odamning kelib chiqishi va evolyusiyasi, insoniyatning irqlari va ularning farqlari haqida ma'lumot beriladi.
- Oʻsimliklarning kelib chiqish: Ushbu bobda madaniy oʻsimliklarning kelib chiqish markazlari, ekinlarning seleksiya usullari va asosiy oʻsimlik turlari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Fotosintez: Ushbu bobda fotosintez jarayonining mohiyati, fotosintezning ahamiyati va unga ta'sir etuvchi omillar haqida ma'lumot beriladi.
- Dunyo iqlimidagi global muammolar: Ushbu bobda global isish, parnik effekti, ozon qatlami yemirilishi kabi dolzarb ekologik muammolar haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Dunyodagi demografik muammolar: Ushbu bobda demografiya fani, aholining oʻsish sur'atlari, migratsiya va urbanizatsiya kabi demografik jarayonlar toʻgʻrisida ma'lumotlar berilgan.