Лабораторные работы по современному русскому языку
Ushbu kitob, O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi tomonidan nashr etilgan bo'lib, Navoiy davlat pedagogika institutining rus tili va adabiyoti kafedrasi tomonidan tayyorlangan. Unda rus tilining fonetika, orfoepiya, grafika va orfografiya kabi asosiy bo'limlari laboratoriya mashg'ulotlari orqali o'rganiladi. Kitobda nazariy ma'lumotlar, amaliy mashqlar va talabalarning mustaqil ishlashi uchun topshiriqlar berilgan. Shuningdek, adabiy matnlar tahlili va nutq madaniyatini rivojlantirishga ham e'tibor qaratilgan. Qo'llanma pedagogika institutlarining rus tili va adabiyoti yo'nalishida tahsil olayotgan talabalar uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Fonetika. Orfoepiya. Grafika. Orfografiya: Ushbu bo'limda rus tilidagi unli va undosh tovushlar, ularning artikulyatsiyasi va xususiyatlari, shuningdek, rus va o'zbek tillaridagi farqlari o'rganiladi. Orfoepiya bo'limida adabiy til normalari va talaffuz variantlari, grafika bo'limida rus alifbosi va harflarning tovush qiymati, orfografiya bo'limida esa so'zlarning to'g'ri yozilishi qoidalari ko'rib chiqiladi.
- Unli Tovushlar Qonuniyatlari: Ushbu bo'limda unli tovushlarning kombinator va pozitsion o'zgarishlari, reduksiya hodisasi, urg'uning ta'siri kabi masalalar o'rganiladi. Talabalar magnitofon yozuvlarini tinglash va transkripsiya qilish orqali unli tovushlarning nozik farqlarini aniqlashni o'rganadilar.
- Undosh Tovushlar Qonuniyatlari: Ushbu bo'limda undosh tovushlarning assimilyatsiya, dissimilyatsiya va boshqa kombinator o'zgarishlari ko'rib chiqiladi. Talabalar so'zlarni transkripsiya qilish, tovushlarning o'zgarishini aniqlash va tegishli qoidalarni qo'llash orqali undosh tovushlar qonuniyatlarini amalda qo'llashni o'rganadilar.
- Adabiy Til Normalari. Talaffuz Variantlari: Ushbu bo'limda adabiy til normalari va talaffuzdagi variantlar, so'zlarning to'g'ri talaffuzi, undosh tovushlarning kombinatsiyasi va ularning talaffuzdagi o'zgarishlari o'rganiladi.
- Grafika: Grafika bo'limida rus yozuvining asoslari, alifbo, harflarning shakli va ularning tovushlarga mos kelishi, qisqartirilgan so'zlarning yozilishi kabi masalalar o'rganiladi.
- Orfografiya. Rus Orfografiyasi Qoidalari: Orfografiya bo'limida rus tilida to'g'ri yozish qoidalari, morfemalar, unlilar va undoshlarning yozilishi, qo'shib yozish, ajratib yozish va chiziqcha bilan yozish kabi masalalar ko'rib chiqiladi.